چند تا از حمام های تاریخی تهران، عکس
به گزارش دوست بلاگ، زمانیکه پای در دل بزرگترها و خاطرات گذشته آنها می نشینیم در بین سخنانشان در خصوص حمام های قدیمی و خاطرات آنها در این حمام ها صحبت می گردد. حمام هایی که زمانی نه فقط محل پاک کردن بدن، بلکه جایی برای دورهمی و بگو و بخند مردم بودند و همیشه لحظات خاصی در آنها ثبت می شد.
در حمام بود که مردم، دختران را برای پسران خویش خواستگاری میکردند؛ اگر پسری برای دختر دم بختشان پا پیش گذارده بود، دزدانه، سر تا پایش را برانداز نموده و سلامت جسمش را می سنجیدند؛ حمام عروسی و زایمان میگرفتند و دیگران را به جشن و شادی خویش فرامیخواندند؛ خستگی تن را با مشت و مال دلاک و خستگی روح را با درد دلهای محبت آمیز به در میکردند؛ رگ میزدند و سبک میشدند؛ آب تنی میکردند و شادمان میگشتند و خلاصه حمام را در صندلی یک نهاد اجتماعی پراهمیت می نشاندند.این روح حمام بود، اما جسمش هم دست کمی از روحش نداشت.
نه تنها با کاشیکاریها، نقاشیها و آهک بریها و حجاریهای استادانه، نمایشگاهی از هنرهای گوناگون را پیش چشم می نهاد، بلکه معماریاش از گستره و ژرفای دانشی حکایت میکرد که آزمون سخت سدهها و هزارهها را از سر گذرانده بود. این همه زمانی بود که حمام به خانههای مردم راه نیافته بود و فقط معدودی از خانه های اعیان و اشراف دارای حمام اختصاصی بودند.
با شروع دوران تازه و پیشرفت تکنولوژی (از جمله لوله کشی آب)، حمام هم این فرصت را یافت که به خانه همه مردم راه پیدا کند و این سرشروعی برای از رونق افتادن حمام های عمومی و تخریب آنها بود. برای نمونه، در اواخر دوره قاجار، تهران صاحب 182 حمام بود و تقریبا به ازای هر 1400 نفر از جمعیت 250 هزار نفری شهر، یک حمام وجود داشت، اما حالا از این تعداد شاید کمتر از 20 تا به جای مانده باشد، غالبا هم به شکل متروک و نیمه ویران تبدیل شده اند. با این حال در سراسر ایران، حمامهایی هستند که به علت نفیس بودن معماری یا علل و اسباب دیگر از گزند تخریب به دور مانده و تبدیل به موزه، رستوران، نمایشگاه و از این قبیل شده اند.
حمام نواب
اگر دوست دارید گشت و گذاری در طهران داشته باشید می توانید به چهار راه سیروس در خیابان 15 خرداد بروید. خیابان امامزاده یحیی و خیابان جاویدی که کمی جلوتر از چهارراه به سمت خیابان ری واقع شده است، خود نمونه ای از خیابان های طهران است که هنوز با اون مردم صاف و ساده و مهربانش حال و هوای قدیم را دارد. این محله دارای چندین اثر قدیمی است که از آنها می توان به خود امامزاده و درخت چند صد ساله آن، خانه کاظمی، حمام نواب، خانه شهید مدرس، خانه دبیرالملک، خانه مهر انگیز کامبیز (خانه پدر سالار یا خانه فرهنگ امامزاده یحیی) و خانه فخرالملوک (رستوران نان و نمک) اشاره نمود. البته جالب اینجاست که حمام نواب تهران برخلاف بسیاری از حمام های قدیم این شهر، همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد. بنابراین، اگر دوست داشتید می توانید در این حمام تنی هم به آب بزنید و نحوه زندگی مردم در روزگاران گذشته را به خوبی لمس کنید.
بعلاوه بد نیست بدانید که این حمام یادگاری به جا مانده از دوران قاجاریه در شهر تهران است و به همین علت، می توان فضای داخلی آن را هنرمندانه توصیف کرد. مصالح به کار رفته در آن همانند آجر، آهک، کاشی و سنگ و بخش هایی از جمله هشتی، خزینه، استخر، ستون و تنظیف گرمخانه را هم می توان دیگر مشخصه های شاخص حمام نواب دانست.
حمام همتیار
تهرانی های اصیل و قدیم حتما نام حمام همتیار را تا به امروز بارها شنیده اند. برای تماشا این حمام باید هنگام خرید بلیط هواپیما تهران، سری به خیابان وحدت اسلامی بزنید. حمام همتیار که بیشتر به خاطر شکل مخروطی بنای خود معروفیت یافته است، همیشه توجه خیلی ها را به خود جلب می نماید. البته جدا از این شکل، مثل دیگر حمام ها، حمام همتیار هم دارای بخش های مختلفی همانند پاگرد، حوضچه، گرمخانه، سردخانه و سایر قسمت هاست که در نهایت، همگی دست در دست هم داده و بازدید از حمام همتیار را مجذوب نماینده و دلنشین می نمایند.
حمام انصاری
حمام انصاری مربوط به دوره قاجار است و در تهران، میدان منیریه، خیابان ولی عصر، خیابان فرهنگ، جنب کوچه قدسی واقع شده و این اثر در تاریخ 11 دی 1380 با شمارهٔ ثبت 4569 به نام یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.امروزه این بنای تاریخی به سفره خانه تبدیل شده است .
حمام قبله
بعد از آن که شاه طهماسب صفوی به دور تهران حصاری کشید و باعث آبادانی و توسعه آن شد، خواهرش اقدام به ساخت مدرسه، تکیه و حمام برای اهالی تهران کرد. هر سه اینها در تاریخ به مدرسه، تکیه و حمام خانم مشهور شدند. الان حمامی به این نام در بازارچه نایب السلطنه در کوچه حمام قبله وجود دارد که در کنار آن تابلو نوشته ای از سازمان زیباسازی و سازمان میراث فرهنگی است که اطلاعات تاریخی مربوط به حمام خانم را داده است . اما این همان حمام خانم نیست . این حمام پیشتر ها به نام قبله خوانده می شد که در کنار آن مسجد و کوچه ای به همین نام وجود داشت که یکی از آنها همچنان پابرجا و معماری آن مربوط به دوره قاجار است . هر چند مسجد بازسازی شده است .حمام خانم بر اساس نظر بیشتر مورخان خراب شده است و شواهد محلی می گوید که در جای دیگری قرار داشت که موقعیت مکانی آن تقاطع بازارچه نایب السلطنه و خیابان شهید موسوی کیانی امروز می دانند.
حمام کدخدا
حمام کدخدا مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان خیام، بازار عباس آباد، کوچه کدخدا، پ 41 واقع شده و این اثر در تاریخ 30 تیر 1384 با شمارهٔ ثبت 12277 به نام یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام کن
حمام کن مربوط به دوره قاجار است و در تهران، بخش کن، محله ناماعیلیان واقع شده و این اثر در تاریخ 12 شهریور 1380 با شمارهٔ ثبت 3791 به نام یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
حمام مصباح کرج
بد نیست سری هم به کرج در نزدیکی تهران بزنید و به بازدید از حمام مصباح در آنجا بپردازید. حمام مصباح هم از دوران قاجاریه به یادگار مانده و دارای آجرهای ختایی و ملات گل آهک در بدنه خود می باشد. گنبد مرکزی حمام تهران به همراه چهار گنبد کوچک تر در اطراف آن، زیبایی خاصی به نمای خارجی بخشیده اند. حتما در حمام مصباح به بازدید از بخش هایی همانند شاه نشین، گرمخانه و سربینه بروید. اگر آشنایی زیادی هم با نام این بخش ها نداشتید، از افراد با تجربه یاری بگیرید.
حمام مهدی خانی
بازار عظیم تهران هم میزبان یکی از حمام های قدیمی این شهر است. این حمام که مهدی خانی نام دارد، با مساحتی بالغ بر 900 متر مربع، جزو یکی از حمام های عظیم و زیبای مرکز است. سنگ، آجر، ملات گل و آهک را می توان اصلی ترین اجزای سازنده حمام مهدی خانی دانست. جالب اینجاست که بخش اعظمی از این حمام هنوز سالم است و بنابراین، تماشای آن لذت بخش تر می گردد. ناگفته نماند که حمام مهدی خانی هم مثل بسیاری از حمام های دیگر تهران، متعلق به دوران قاجار است. پس حتما هنگام خرید بلیط هواپیما تهران، سری به این حمام بزنید و از فضای آن لذت ببرید.
حمام پامنار
به فاصله چند متر از مسجد پامنار، حمام پامنار در شهر تهران معروفیت خاصی دارد. این حمام که با کاشی های هفت رنگ به زیباترین و چشم نوازترین شکل ممکن تزئین شده است، مثل بسیاری از حمام های دیگر در تهران، به دوران قاجار تعلق داشته و در ساخت آن از آجر، ملات و آهک استفاده شده است. با قدم گذاشتن در راهروی حمام پامنار، وارد این مکان دوست داشتنی شوید، حس بسیار عجیبی به شما دست خواهد داد. گویی به زمان گذشته سفر نموده اید.حمام پامنار مربوط به دوره قاجار است و در تهران، غرب خیابان پامنار، 200 متری شمال مسجد پامنار واقع شده و این اثر در تاریخ 22 مرداد 1384 با شمارهٔ ثبت 13354 به نام یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چند حمام قدیمی در اطراف تهران
همانطور که پیشتر هم اشاره شد، تهران به خاطر موقعیت جغرافیایی، جمعیت و بسیاری از مسائل دیگر، از قدیم الایام مورد توجه سلسله های پادشاهی مختلف بود و همین مساله سبب شده تا این شهر، پر از حمام های عمومی مختلف باشد. اما جدا از خود تهران، در اطراف این شهر هم حمام های مختلفی وجود دارد که شما می توانید به تماشای آنها بروید. از آن جمله می توان به حمام روستای هجلرد در کرج، حمام روستای درده در فیروزکوه و حمام شهرک طالقان اشاره نمود که هر یک زیبایی خاصی دارند.
منبع: گردشبانگروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.