عذاب وجدان نداشته باشیم؛ زندگی اهدا کنیم ، چطور بازماندگان را برای اهدای عضو آماده کنیم؟ - دوست بلاگ

خبرنگاران - یکتا فراهانی: آنچه بیش از هر موضوعی در ابتدای امر اهمیت دارد این است که بدانیم مرگ مغزی و به کما رفتن باهم فرق دارد؛ فردی که به کما رفته بیهوش و زنده است. در کما مغز فعال است و اجازه می دهد فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن، هورمون ها، تنفس و... حفظ و تامین شود. در صورتی که در مرگ مغزی، مغز فرد هیچ عملکردی ندارد و از کار افتاده است. به این ترتیب چنین بیمارانی هرگز نمی توانند هوشیاری خود را به دست آورند یا بدون حمایت دستگاه های پزشکی نفس بکشند. در مرگ مغزی، فعالیت سیستم بدن فرد متوقف می شود و حتی تپش قلب او نیز وابسته به دستگاه است. این افراد می توانند کاندیدای خوبی برای اهدای عضو باشند چون به هیچ وجه نمی توانند دوباره به زندگی برگردند.

تا اینجا متوجه شدیم که شرایط کما و مرگ مغزی با همدیگر فرق دارد. در حالی که افراد زیادی این موضوع را نمی دانند و فرقی بین آن ها قائل نمی شوند و به همین علت نمی توانند برای اهدای عضو بیمارشان درست تصمیم بگیرند. البته بهتر است هر کس بتواند خودش در چنین تصمیمی سهیم باشد؛ به همین علت می توان با اطلاع رسانی درست، افزایش آگاهی و برخورداری از دانش لازم، شرایطی فراهم آورد که همه افراد خودشان بتوانند با داشتن کارت اهدای عضو از قبل آمادگی خود را درباره اهدای عضو اعلام کنند.

دکتر امیر حسین جلالی، روان پزشک

اهدای عضو از منظر روان شناختی

دکتر امیر حسین جلالی، روان پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه موضوع و روند اهدای عضو از نظر روان شناختی پیچیده است، می گوید: موضوع پیوند اعضا از موضوعات بسیار مهم برای خانواده هاست - چه خانواده گیرنده، چه اهدا کننده - و بیشتر به حوزه روان پزشکی رابط - مشاوره مربوط می شود؛ این حوزه بیشتر مسئول ارائه خدمات مشاوره روان پزشکی به افراد دچار بیماری های طبی عمومی [اختلالات روانی] است.

تصمیم گیری برای اهدای عضو در زمان حیات

به گفته این روان پزشک، تصمیم بر اهدای عضو حتماً باید از جوانب مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد. گاهی افراد می توانند در زمان حیات و با رضایت خود یک عضوشان مانند کلیه را به فرد دیگری اهدا کنند و پیوند مغز استخوان انجام شود. اما گاهی پیوند عضو برای فردی که دچار مرگ مغزی شده انجام می شود. بنابراین موضوع بسیار مهم و حیاتی است و بهتر است افراد در صورتی که به این موضوع علاقه مند هستند به عنوان یک وظیفه انسانی، اخلاقی و دینی یا هر انگیزه ای که دارند، حتماً در زمان حیات درباره این موضوع با دیگر اعضای خانواده خود صحبت کنند و آن ها را از رضایت خود برای اهدای عضو پس از مرگ مغزی آگاه کنند.

ضرورت داشتن کارت اهدای عضو

به گفته دکتر جلالی، به علت پیچیدگی های روان شناختی موضوع و سختی تصمیم گیری برای افراد خانواده، بهتر است اگر فردی تصمیم بر اهدای عضو دارد، در زمان حیات، مراحل اداری را طی و کارت اهدای عضو خود را دریافت کند؛ اما در نهایت از نظر جوانب قانونی و شرعی اولیای فرد مرگ مغزی شده باید رضایت به اهدا بدهند.

موافقت با اهدای عضو اعضای خانواده، خیانت به آن ها نیست

این روان پزشک می گوید: در موارد بسیاری که با آن روبرو بودیم، وقتی اعضای خانواده می خواهند پس از مرگ مغزی عزیزشان درباره اهدای اعضای او تصمیم بگیرند، این کار را نوعی خیانت به او می دانند و فکر می کنند شاید این کار از یاد بردن فرد یا سوءاستفاده از او به شمار میرود. چراکه به غلط تصور می کنند شاید آن ها با این تصمیم خود فرصت زندگی را از او می گیرند.

البته به این نکته توجه داشته باشیم که تصمیم گیری کادر پزشکی برای آمادگی اهدای عضو فرد مرگ مغزی شده، یک کار گروهی و تیمی است؛ این تصمیم از طریق افراد متخصص و در نهایت نیز با نظر پزشکی قانونی گرفته می شود. بنابراین وقتی این تیم نتیجه می گیرد فرد آسیب دیده به هیچ وجه نمی تواند به زندگی برشود، خانواده ها هم راحت تر می توانند تصمیم بگیرند و اطمینان داشته باشند که فرصت زندگی را از او سلب نمی کنند.

احساس گناه و عذاب وجدان کاذب

دکتر جلالی با بیان اینکه خانواده ها نباید درباره اهدای عضو عزیزشان احساس گناه یا عذاب وجدان داشته باشند، می گوید: این احساس کاذب است ولی با توجه به شرایط سختی که افراد در آن قرار دارند طبیعی است. اما وقتی افراد در زمان حیات خود در خصوص آن با همدیگر گفت وگو کنند، مشکل تا حدود زیادی رفع می شود و خیالشان از این نظر راحت می شود که فرد مرگ مغزی شده نیز رضایت کامل دارد.

این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه با تاکید بر اینکه احترام به خواسته خود فرد و درنظر داشتن آن، مسئولیتی بر عهده نزدیکان بیمار است، می گوید: به علاوه باید یاد بگیریم و بدانیم هر از دست دادنی حتی با آگاهی از میل و اراده فردی که از دست رفته، طبیعتاً مستلزم سوگواری و همراه با ناراحتی و اندوه خواهد بود. بنابراین آن را بپذیریم تا بهتر بتوانیم از آن عبور کنیم.

همراهی اجتماعی و تأمین امکانات لازم برای خانواده ها

دکتر جلالی حمایت های روان شناختی را برای خانواده هایی که می خواهند برای اهدای عضو عزیز از دست رفته شان تصمیم بگیرند لازم و ضروری می داند و می گوید: خوشبختانه در ایران این شرایط فراهم و تیمی که درگیر مساله پیوند است در این زمینه خانواده ها را راهنمایی می کنند.

این روان پزشک در ادامه می گوید: این خانواده ها نباید تنها بمانند و تیمی هم که در این خصوص آن ها را همراهی می کنند باید در سطح بسیار بالایی از مهارت های لازم در خصوص روابط بین فردی باشد. چون این افراد وقتی برای تصمیم گیری در کنار خانواده ها قرار می گیرند باید متوجه عواطف و احساسات منفی و دوگانگی های این افراد هنگام تصمیم گیری باشند، چون پذیرش بازماندگان و اطلاع از درستی روند کار قطعا بسیار مؤثر و تأثیرگذار خواهد بود.

منبع: همشهری آنلاین