فشار هوشمند در مقابل فشار حداکثری - دوست بلاگ

گروه دانشگاه خبرنگاران، زینب سادات قریشی محمدی؛ آنچه برای آغاز صحبت در این مورد گفتنی است، این موضوع است که سیاست اقتصادی جوبایدن هرگز به صورت دقیقی قابل پیش بینی نیست. چرا که بایدن شخصی رئالیسم و عملگراست و می توان گفت سیاستش شباهت بسیار زیادی به دوره دوم اوباما دارد. ولی آنچه واضح و مبرهن است این موضوع است که او دستی بر ماشه ندارد و هوادار گزینه های نظامی نیست.

علاوه بر این از یک سو دولت بایدن، به هیچ وجه قصد ندارد میراث تحریمی ترامپ را به سادگی از دست بدهد و از سوی دیگر فرصت چندانی هم تا انتخابات 1400 ایران باقی نمانده است؛ بنابراین به نظر می رسد بهترین راه حل برای آمریکایی ها سرمایه گذاری برای اقداماتی باشد که با کمترین تأثیر عملی، بیشترین اثر گذاری روانی را برای آن ها به همراه داشته باشد.

در این میان اگر فرض کنیم که دولت آمریکا بخواهد و بتواند در یک فرصت زمان محدود چند ماهه به برجام بازگردد، گفتنی است بگوییم باز هم اتفاق چندان خاصی با این بازگشت رخ نمی دهد، چراکه هنوز به یاد داریم که در دوره اوباما نیز تحریم ها به صورت اسمی برداشته شد، ولی به جز ورود بخش اندکی از دلار های بلوکه شده در اقتصاد ایران، گشایش خاصی به وجود نیامد.

در این میان، تفاوت اصلی ترامپ و بایدن، در سیاست فشار حداکثری و فشار هوشمند است. بایدن معتقد است که فشار حداکثری ترامپ علیه ایران کارساز نبوده است و بنابراین با اعمال فشار هوشمند میخواهد همان هدف و راهبرد ترامپ را با صورتی مسالمت جویانه در پیش بگیرد. این موضوع تداعی کننده همان ضرب المثل قدیمی گرگی در لباس میش یا به زبان عامیانه تر با پنبه سر بریدن است، که شواهد حاکی از آن است که دولت بایدن به خوبی در این زمینه توانایی دارد.

آنچه لازم و لازم است، آگاهی کامل از این سیاست ها و برنامه ریزی دقیق برای مواجهه با هر نوع عملی از جانب دولت بایدن در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است. اما آنچه اهمیت دارد؛ این موضوع است که تهدید ناشی از همان گرگی که میخواهد مدتی در لباس میش باشد، میتواند در میان مدت فرصتی بسیار مناسب برای اقتصاد ایران فراهم کند. چرا که قطعاً دولت بایدن در میان مدت، سیاست های مسالمت جویانه ای را جهت به ثمر رساندن اهداف خبیثانه خود در ایران و خاورمیانه در پیش خواهد گرفت و ایران می تواند با استفاده از این فرصت همکاری جویانه ای که فراهم شده است، در این میان مدت، بسیاری از آسیب های وارد شده بر بدنه اقتصاد بر اثر مواردی نظیر همه گیری کووید 19، تحریم ها و... را به بهترین صورت ممکن جبران کند.

ولی قطعاً باید به اندازه کافی دقت و به بهترین شکل ممکن برنامه ریزی صورت بگیرد. چرا که در غیر اینصورت ممکن است همین فرصت فراهم شده، در دراز مدت تبدیل به تهدیدی عظیم تر برای ایران و ایرانی گردد.

از جمله سیاست های متفاوت دولت جوبایدن با مدل دولت ترامپ، در زمینه سیاست انرژی است که تفاوتی آشکار در این زمینه را شاهد خواهیم بود. همان طور که بایدن در دومین مناظره اش، به صراحت موضع خود را مبنی بر فاصله گیری از صنعت نفت و حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر بیان نمود. این موضع گیری در میان مدت به وسیله حمایت های اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم می تواند اقتصاد کشور های خلیج فارس و کشور های متکی به آن ها را، به صورت مثبت و چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد. قیمت نفت می تواند به بهبود عمومی اقتصاد، خصوصا پس از آسیب های ناشی از همه گیری کووید 19 یاری کند.

مسئله آخر که از همه نیز مهم تر بوده، این موضوع است، که بایدن با وجود چالش های اقتصادی جدید در داخل کشور خود، با احتمال بسیار زیاد به جنگ تجاری با چین انتها می دهد تا از این طریق به رشد اقتصاد جهانی یاری کند و اقتصاد ایالات متحد را نیز به حالت عادی برگرداند. این امر برای اقتصاد کشور های خاورمیانه از جمله ایران که به تجارت و تجارت جهانی متکی هستند و برای تامین رفاه خود به یک زنجیره تامین جهانی کارآمد نیاز دارند، بسیار خوشایند و البته قابل توجه خواهد بود.

به صورت کلی آنچه در اینجا بیش از همه اهمیت دارد، فارغ از پیش بینی از سیاست های اقتصادی جوبایدن، ایجاد یک برنامه دقیق اقتصادی میان مدت، جهت راهنمایی اقتصاد ایران به سمت یک اقتصاد کارآمد، با بالاترین کارکرد و بازدهی است.

زینب سادات قریشی محمدی - کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

انتشار یادداشت های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط خبرنگاران نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه ها و فعالین دانشجویی است.