رنو به ایران بازمی شود؟! - دوست بلاگ

همراه با قوت دریافت احیای برجام، بعضی از دست اندرکاران صنعت خودرو از احتمال بازگشت رنو به خودروسازی ایران خبر می دهند.

گفته می گردد، رنو میخواهد بلافاصله پس از لغو تحریم ها، به ایران برگردد و فعالیتی جدید و البته متفاوت از گذشته را در خودروسازی کشور شروع کند. بازگشت پایدار این شرکت فرانسوی احتیاجمند بستر مناسب همکاری است.

این روز ها که احتمال احیای توافق هسته ای، برجام و لغو تحریم ها علیه کشور قوت گرفته، رنو خودروساز فرانسوی نیز خود را آماده بازگشت به ایران نموده است. بنابر اطلاعات منابع مطلع رنو میخواهد بلافاصله پس از لغو تحریم ها و با استفاده از خلأ حضور هموطن اش پژو، به ایران برگردد و فعالیتی جدید و البته متفاوت از گذشته را در خودروسازی کشور شروع کند.

بر این اساس با توجه به ادغام سال گذشته پژو- سیتروئن با فیات-کرایسلر و تولد برند استلانتیس، پژو فعلا امکان حضور در ایران را ندارد. از همین رو رنویی ها با قوت دریافت حذف پژو (حتی اگر موقتی باشد) فرصتی طلایی برای پیشبرد اهداف خود در ایران پیش رو دارند و به همین دلیل نمی خواهند زمان را از دست بدهند و از همین حالا بابت بازگشت شان برنامه ریزی نموده اند.

بازگشت رنو را بعضی فعالان صنعت خودرو از جمله قطعه سازان نیز تایید نموده و می گویند خودروساز فرانسوی طی حدودا سه سال گذشته همیشه در انتظار لغو تحریم ها بوده تا به ایران بازگردد. البته گویا رنویی ها خود عنوان بازگشت را چندان قبول ندارند، زیرا معتقدند به طور کامل از ایران نرفته و تنها فعالیت های شان را تعلیق نموده اند و حالا نیز به دنبال احیای خود در این بازار هستند.

حتی گفته می گردد شرکت مشترک ایرانی ها و رنو (رنوپارس) نیز در دوران تحریم پابرجا بوده و منحل نشده است. هرچه هست، اما رنو برای حضور دوباره در ایران پس از لغو تحریم، برنامه های جدیدی دارد که به گفته منابع مطلع، محور آن، فعالیت مستقل است. رنو این بار نمی خواهد خود را محدود به مشارکت با ایران خودرو و سایپا کند، بلکه میخواهد با تاسیس یا خرید یک کارخانه در ایران، فعالیت مستقل خود را نیز ادامه دهد.

آن ها در قرارداد قبلی با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که ناکام ماند، قصد داشتند سایت بن رو (متعلق به سایپا) را خریداری و برای فراوری محصولات شان تجهیز نمایند، اما در نهایت پیروز به این کار نشدند. آن ها البته مسئله ای بابت ساخت کارخانه در ایران نمی بینند، به نحوی که اگر مجوز های لازم صادر گردد، رنو اتفاقا تمایل به احداث کارخانه مستقل خود در کشور را دارد. رنویی ها، اما در کنار فعالیت مستقل، مسئله ای نیز بابت همکاری مشترک با خودروسازان ایرانی ندارند، منتها این مشارکت در حد مونتاژکاری خواهد بود و خودروساز فرانسوی در کنار آن، کارخانه مخصوص خود را هم خواهد داشت.

نکته دیگر در خصوص بازگشت رنو به ایران این است که این شرکت نمی خواهد مانند گذشته تقریبا تمام تمرکز خود را روی محصولات سواری بگذارد، بلکه به دنبال فراوری و مونتاژ مجموعه ای از انواع خودرو است.

طبق اطلاعات به دست رسیده صادرات یکی از محور های اصلی فعالیت جدید رنو در ایران است، به نحوی که این شرکت میخواهد بخشی از خودرو های فراوریی در کشور را روانه بازار های خارجی کند. در نهایت اینکه گویا رنو دیگر اعتقادی به ادامه فراوری تندر-90 و ساندرو در مدل های فعلی (آن ها که در ایران ساخته شدند) ندارد.

از دید این خودروساز، مدل های فعلی تندر و ساندرو در ایران به نوعی از رده خارج محسوب می شوند و اگر هم قرار بر ادامه فراوری چنین خودرو هایی در ایران خودرو و سایپا باشد، نوع جدید آن ها ساخته خواهد شد. با توجه به برنامه هایی که رنو دارد، به نظر می رسد این شرکت می خواهد نسخه دنیای خود را برای ایران نیز بپیچد.

این خودروساز فرانسوی در همه پلنت های خارجی اش یک الگو را پیش برده و آن فعالیت مستقل است، به نحوی که در کشور هایی مانند رومانی، روسیه و ترکیه، کارخانه و خطوط فراوری متعلق به خود را دارد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر سیاست ها و قوانین داخلی اجازه دهند رنو برنامه خود را در ایران پیاده کند، طی 10 سال آینده خودروسازان دیگری نیز با مدل این شرکت راهی کشور خواهند شد که نتیجه آن، تبدیل خودروسازی ایران به صنعتی صادرات محور است.

رنو در سال 2017 (1397) و پس از آنکه آمریکا از توافق هسته ای و برجام خارج و خودروسازی ایران را تحریم کرد، مجبور به رفتن شد، آن هم در حالی که قصد سرمایه گذاری مستقیم و فعالیت مستقل را در کشور داشت. رنویی ها در دوران پسابرجام دیرتر از هموطن شان پژو به ایران برگشتند و از همان ابتدا اعلام کردند که قصد دارند حضوری متفاوت از گذشته در صنعت و بازار خودروی کشور داشته باشند.

با این حال مجموعه حواشی، مانع تراشی و سنگ اندازی های داخلی اجازه نداد رنو کار خود را در ایران شروع کند و با فرا رسیدن تحریم، خودروساز فرانسوی، چون انگیزه ای برای ماندن نداشت، رفت. مدلی که رنو قصد داشت در خودروسازی ایران پیاده کند، در نوع خود منحصربه فرد بود.

بر این اساس، برای اولین بار در تاریخ داخلی این صنعت، یک خودروساز خارجی می خواست با سرمایه گذاری مستقیم، فعالیتی مستقل را شروع کند. فعالیت مستقل رنو در واقع می توانست پایه گذار رقابتی واقعی در بازار خودروی ایران باشد و سبب گردد برای اولین بار، ایران خودرو و سایپا به عنوان دو غول داخلی، در راستا رقابت با یک رقیب خارجی معتبر قرار گیرند.

با این حال طبق معمول، حاشیه سازی ها، عدم پشتیبانی دولتی و حاکمیتی و مانع تراشی ها، اجازه تحقق این برنامه را که می توانست زمینه ساز اقدام مشابه دیگر خودروسازان خارجی در ایران باشد، نداد. رنو تابستان چهار سال پیش قرارداد همکاری مشترک خود را با سازمان گسترش امضا کرد و قرار شد اوایل سال 2018 میلادی، طرفین وارد فاز اجرایی و فراوری شوند.

بر این اساس، رنو و ایدرو یکسری تعهدات را پذیرا شدند که یکی از مهم ترین آنها، تامین یک سایت فراوریی در ایران برای شروع به کار خودروساز فرانسوی بود. به همین منظور قرار شد سایت بن رو (واقع در شهرستان ساوه و متعلق به سایپا) در اختیار رنویی ها قرار گیرد تا آن ها نسبت به تجهیز آن اقدام و فراوری محصولات جدید خود را کلید بزنند.

بنا به گفته مسوولان ایدرو، سایت بن رو باید در عوض بدهی سایپا (به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) و به عنوان آورده این سازمان در قرارداد رنو، در اختیار خودروساز فرانسوی گذاشته می شد. این در حالی بود که مسوولان سایپا در همان ابتدا مخالفت خود را با این ماجرا اعلام و اولین مانع عظیم بر سر راه اجرایی شدن قرارداد رنو گذاشته شد.

هرچند بعد ها مسوولان سازمان گسترش خبر از قطعی شدن واگذاری بن رو به رنو دادند و تاکید نمودند این پرونده بسته شده است، با این حال گذشت زمان نشان داد زور خودروسازان داخلی بیش از اینهاست. در نهایت نیز طرف های داخلی آنقدر مانع ایجاد نموده و ماجرا را کش دادند تا نهایتا آمریکایی ها از برجام خارج و دست و پای رنویی ها برای حضوری جدید و متفاوت در خودروسازی ایران سست شد.

هرچند کارلوس گوسن مدیرعامل وقت رنو بعد از خروج آمریکا از برجام تاکید نمود این شرکت همچنان در ایران می ماند، اما با شروع تحریم ها نظر رنویی ها عوض شد و مجبور به رفتن یا به قول خودشان تعلیق فعالیت هایشان شدند.

این اتفاق در حالی رخ داد که اگر حواشی و موانع داخلی به خصوص انحصارطلبی خودروسازان داخلی نبود، رنو نه تن ها پیش از خروج آمریکا از برجام، فعالیت جدید خود را در کشور شروع می کرد؛ بلکه سرمایه گذاری نیز انجام می داد، بنابراین انگیزه زیادی برای ایستادگی در قبال تحریم های آینده آمریکا و ماندن در ایران داشت.

در رخ دادن چنین اتفاقی، البته دولت به خصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز کم مقصر نبودند، چه آنکه به نظر می رسد حمایت های لازم را از قرارداد رنو انجام ندادند.

در واقع وزارت صنعت به جای آنکه تا پیش از خروج آمریکا از برجام، رنو را به عنوان یک سرمایه گذار معتبر خارجی تحت حمایت قرار داده و راستا حضور در صنعت خودرو کشور را برای این شرکت هموار کند، دل به دل خودروسازان داخلی داد و نتیجه اش آن شد که نباید می شد.

با توجه به برنامه رنو برای بازگشت به ایران پس از لغو تحریم ها، حالا این پرسش پیش می آید که آیا این بار هم فرصت طلایی سرمایه گذاری مستقیم و حضور مستقل خارجی ها در صنعت و بازار خودرو کشور از دست خواهد رفت؟ بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند اگر رنو در دوران پسابرجام فعالیت مستقل خود را شروع می کرد، تحریم نمی توانست این خودروساز را به طور کامل از ایران دور کند؛ زیرا رنویی ها بابت حفظ سرمایه و کسب و کارشان انگیزه ماندن داشتند.

حالا که رنو قصد بازگشت دارد و باز هم به دنبال فعالیت مستقل است، کارشناسان و فعالان عرصه خودرو هشدار می دهند نباید اجازه داد این فرصت طلایی بار دیگر و در نتیجه حواشی و مانع تراشی ها از دست برود که اگر برود، شاید حداقل تا سال ها هیچ خودروساز خارجی معتبری به فکر سرمایه گذاری در ایران نیفتد، چه آنکه همین حالا نیز خیلی ها گزینه حضور توأم با سرمایه را در صنعت خودرو کشور، کنار گذاشته اند.

تردیدی نیست که در عقد قرارداد جدید با رنو باید امتیازاتی از این شرکت گرفت، اما امتیاز دریافت، امتیاز دادن هم احتیاج دارد و نمی توان از این خودروساز و امثال آن انتظار داشت منافع خود را زیر پا بگذارند.

به نظر می رسد در کنار حواشی و سنگ اندازی خودروسازان عظیم کشور که حضور مستقل رنو را در پسابرجام ناکام گذاشت، مشکل و چالش اصلی در برابر قرارداد های خارجی، سیاست ها و قوانین دست و پا گیر داخلی است که اگر حل نشوند، نه رنو نه هیچ خودروساز خارجی دیگری نمی تواند فعالیتی مستقل در کشور داشته باشد.

رنو می خواهد برگردد و این بار با انگیزه ای بیشتر (ناشی از نبود پژو) و با برنامه ای گسترده تر؛ بنابراین شانسی دوباره به صنعت و بازار خودرو ایران رو نموده تا حضور مستقل یک خودروساز خارجی را تجربه و پایه های رقابت در آن شکل گیرد.

توصیه کارشناسان و فعالان صنعت خودرو این است که این بار به هر نحو ممکن نباید فرصت سرمایه گذاری خارجی را در خودروسازی از دست بدهیم، چه آنکه پیروزیت پروژه رنوی مستقل می تواند بعد ها به حضور دیگر عظیمان خودروسازی دنیا در ایران منجر گردد.

به عبارت بهتر، اگر تجربه فعالیت مستقل در ایران برای رنو پیروزیت آمیز باشد، خودروسازان دیگری نیز راهی کشور می شوند و در نتیجه می توان امیدوار بود صنعت خودرو در دهه آینده شکل و شمایلی دنیای به خود بگیرد و از انحصار و انزوا خارج گردد.

پایگاه اینترنتی مأوا: پایگاه اینترنتی مأوا، مجله خبری و تحلیلی