تالاب انزلی با زیبایی های بسیار - دوست بلاگ

تالاب انزلی با زیبایی های بسیار

تالاب انزلی یکی از زیباترین منظره ها آبی گیلان سبز است. این تالاب محل تخمریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی و مهاجر است. در داخل تالاب، جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای انزلی وآبکناردر ساحل آن قرار دارند.

تالاب انزلی با وسعت 180 تا 200 کیلومترمربع حکم تصفیهخانه را برای آب رودخانههایی دارد که به دریای خزر میریزد. این تالاب با بیش از 100 گونه پرنده، 50 گونه ماهی، صدها گونه موجودات گیاهی، جانوری و میکروسکوپی زیست بوم کم نظیری دارد. تالاب انزلی که از سال 1354 جزو تالابهای بینالمللی تحت حفاظت نهاده شد، مهمترین منبع تکثیر و فراوری ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.

27 رودخانه مهم گیلان به این تالاب سرازیر میشوند که از مهمترین آنها میتوان به رودخانه بهمبر، ماسوله رودخانه، قلعه رودخانه پسیخان، پیربازار و شیجان رود اشاره نمود. بعلاوه رودخانههایی نیز از تالاب خارج میشوند، که عبارتند از: تازه بکند، نهنگ روگا، راسته خاله و پیر بازار روگا، سوسر روگاه.

● انزلی، یکی از جذابترین نقاط گردشگری ایران

شهرستان بندرانزلی که در ناحیهای کاملاً جلگهای به صورت طولی در ساحل دریای خزر واقع شده، دارای آب و هوای معتدل مرطوب است و مقدار بارندگی آن بسیار بالاست؛ طوری که سالانه به طور میانه 1892 میلیمتر بارندگی در این شهر گزارش میگردد. مقدار رطوبت نسبی در این منطقه در سال بین 71 تا 97 درصد در نوسان است.

سواحل ماسهای انزلی از روزگاران گذشته همیشه در مقاطع مختلف سال پذیرای انبوه مسافران بوده است. آنچه سواحل انزلی را از سواحل دیگر دریای مازندران متمایز میسازد، عمومی بودن سواحل آن است که در دسترس همگان واقع شده است. قایقرانی، ماهیگیری و شکار پرندگان روی تالاب انزلی، قایقرانی در دریا و گردش در پارک و بلوار ساحلی و ملاقات از بازار محلی مجموعهای از خدماتی است که برای گردشگران تدارک دیده شده است. انزلی هتلهای مناسب و تأسیسات اقامتی و پذیرایی و در کنار آن تعدادی تأسیسات گردشگری از قبیل اردوگاه جهانگردی، دهکده ساحلی و شهرکهای توریستی دارد.

علاوه بر آن بسیاری از خانوارهای ساکن شهر، اتاقهای اضافی خود را به مسافران اجاره میدهند. این پانسیونهای خانگی زیر پوشش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قرار دارند و با نظارت آنان فعالیت میکنند. دیدنیهای شهر انزلی مثل تأسیسات اسکله، گمرک شهر، شیلات، بلوارهای ساحلی، تالاب انزلی، کاخ و باغ میان پشته، بازار، میدان شهر و آثار تاریخی و باستانی دیگر موجب میشوند که گردشگران از اوقات فراغت خود به برترین نحو بهره بگیرند.

از دیدنیهای دیگر انزلی، محوطه فانوس دریایی یا برج ساعت است. در ساحل انزلی و در دل دریا، فانوسی دریایی مشاهده میگردد که در سال های 1230تا 1234 هجری قمری در زمان حکومت ناصرالدین شاه از طریق خسروخان گرجی حاکم وقت ساخته شد. این فانوس دریایی با روغن چراغ روشن میشد و برای هدایت دریانوردان به کار میرفت.

در سال 1369 هجری شمسی، شهرداری بندر انزلی این فانوس را تعمیر کرد و یک ساعت چهار سوی تازه بر بالای منار قرار داد که در حال حاضر نیز کار میکند. بنای شهرداری انزلی نیز یک بنای تاریخی زیبا و در ضمنً از نظر تاریخی قابل توجه است، زیرا شهرداری بندر انزلی نخستین شهرداری ایران است. این بنا در سال 1310 هجری شمسی ساخته شد.

● گیاهان تالاب

در گذشتههای نه چندان دور، اراضی پیرامون تالاب انزلی تحت تأثیر آن به صورتهای مرطوب و اشباع از آب و بعلاوه برکههای متعدد، پذیرای انواع خاصی از درختان آب دوست نظیر بید و توسکا بوده است که گذشته از چشمانداز بسیار زیبا، به دلیل آن که این درخت همانند پمپ آب، آبهای اضافی زمین را در خود کشید و سپس تبخیر میکرد باعث خشک شدن زمینهای غرقابی میشد.

بدین ترتیب محیطهای پذیرایی حشرات را (برکهها و آبهای سرگردان) از بین میبرد. چوب این درختان نیز در انواع مختلف کاربردهای فراوان محلی داشته است.

● پرندگان تالاب

دریای خزر یکی از مهمترین منطقه ها زیستگاهی پرندگان آبزی مهاجر است. این دریا در مرکز توزیع جغرافیایی جمعیت غازها و اردکها (مرغابیها)ی غرب سیبری، خزر و نیل واقع شده است و هر ساله در این جهت پرواز بیش از 10 تا 12 میلیون انواع اردک و غاز، قو و سایر پرندگان به مهاجرت میپردازند. بسیاری از این پرندگان یک تا سه ماه از زندگی خود را در حواشی دریای خزر سپری میکنند. تالاب انزلی و آبگیرهای حاشیه آن از مهمترین منطقه های است که میتواند برترین شرایط را برای گذران زمستان پرندگان مهاجر فراهم کند. تنوع پوشش گیاهی تالاب سبب جلب و جذب پرندگان مهاجر به تالاب انزلی شده است.

● پستانداران تالاب

درباره پستانداران تالاب انزلی مطالب بیشتری را میتوان نوشت که در این میان انواعی از پستانداران که در ارتباط مستقیم با تالاب هستند از سایر پستانداران جدا میشوند. وجود حداقل 17 گونه خفاش در تالاب یکی از این مطالب است که نقش عمدهای در کنترل حشرات تالاب دارند.

● آبزیان تالاب

تالاب انزلی یک مخزن آب لب شور با عمق کم به شمار میرود. وجود محیط آبی زندهای مانند تالاب انزلی در کنار دریای خزر و ارتباط وسیع آن با دریا، محیط مطلوبی را برای تخمگذاری انواع ماهیان فراهم ساخته است. وجود 20 گونه ماهی در تالاب انزلی تأیید شده که 11 گونه آن بومی، 8 گونه مهاجر و یک گونه نیمه مهاجر است. ماهی سفید و سوف که از ماهیان مهاجر هستند، برای تخمریزی و زاد و ولد به تالاب میآیند و پس از تخمریزی دوباره به دریا بازمی گردند. کپورماهیان و اردک ماهی از ماهیان بومی تالاب هستند که به طور دائم در تالاب زیست میکنند. به نظر میرسد تغییرات درجه حرارت دریا و شرایط محیطی تالاب به گونهای است که این زیستگاه را به مساعدترین محل برای تخمگذاری ماهیان و پرورش طبیعی بچه ماهیها تبدیل نموده است. از سوی دیگر تالاب انزلی با داشتن آب شیرین و انواع گیاهان و حیوانات آبزی از نظر تغذیه زیستگاه مناسبی برای ماهیان به شمار میرود. جریان و آرامش نسبی آب در تالاب امکان آمیزش اسپرم ماهی نر با تخم ماهی ماده را در شرایط مطلوب فراهم میسازد و ریشه و ساقه گیاهان آبزی محل چسبندگی خوبی برای لاروها به شمار میرود. به همین لحاظ هر ساله گلههایی از انواع ماهیان برای تخمریزی و فراوری مثل به تالاب روی میآورند. این ماهیان منشأ بزرگ صیدی هستند که از طریق صیادان به انواع مختلف در تالاب انزلی صورت میگیرد.

رفت وآمد قایقهای موتوری، آلوده شدن آب به روغن سنگین و مواد شیمیایی سمی، صید بیرویه در زمان تخمریزی، آلودگیهای ناشی از مصرف سموم گیاهی و کود شیمیایی در مزارع اطراف تالاب

رفت و آمد ماهیها را برای تخمریزی به تالاب کاهش داده است و امکان فراوریمثل به مراتب سخت و محدود شده است. مهمترین ماهیان تالاب انزلی عبارتاند از: اسبله، سوف، اردک ماهی (شوک)، کولمه، ماهی سفید، ماش ماهی، کپور، کپور نقرهای، کپور علفخوار (آمور)، سیاه کولی، شاکولی و سیم.

چالشهایی که تالاب انزلی با آن روبرو است:

1) هرسال بیش از 32 میلیون مترمکعب فاضلاب خانگی شهرستانهای رشت، انزلی، صومعهسرا، فومن و ماسال که حوضه آبخیز تالاب انزلی هستند، وارد تالاب میگردد .

2) از طریق مزارع کشاورزی در سال حدود دو میلیون لیتر سموم وارد محیط تالاب انزلی میگردد. تالاب انزلی بعلاوه محل تخمریزی بسیاری از ماهیان بومی و مهاجر است که ورود این مواد سمی ذخایر موجود در این زیستگاه را به شدت تهدید میکند.

3) رسوبات حوضه آبخیز تالاب انزلی به طور فزایندهای درحال افزایش است و به دلیل ضعف عملیات آبخیزداری و تخریب بیش از مقدار حوضه آن سالانه 585 هزار تن خاک به صورت رسوب به این تالاب سرازیر میگردد. هم اکنون یک میلیارد و 200 میلیون تن گل و لای ناشی از رسوبات حاصل از 40 سال شست وشوی 4000 کیلومتر مربع خاک حوزههای آبریز یازده رودخانه منتهی به تالاب در تالاب انزلی وجود دارد. تا چند دهه قبل عمق تالاب انزلی هشت تا 11 متر بود اما درحال حاضر، تهنشین شدن رسوبات عمق آن را به سه متر رسانده است. هم اکنون سرعت انباشته شدن رسوبات در کف تالاب 10 برابر بیشتر از چهاردهه قبل است.

4) آلودگیهای صوتی، انتشار ترکیبات خطرناک سرب، اکسید گوگرد، کربن و نیتروژن ناشی از عبور و مرور وسایل نقلیه از جمله عوامل تخریب زیست بوم تالاب است.

5) متأسفانه بارندگیهای پی در پی و کاهش اکسیژن در تالاب به واسطه متصاعد شدن گاز اکسیدسولفید SH2 درسطح تالاب موجب تلف شدن هزاران ماهی در تالاب شده است و با هربار بارندگی و کم شدن اکسیژن بر مرگ و میر ماهیان افزوده میگردد.

6) آلودگیهای ناشی از فعالیتهای صنعتی در کنار رودهای منتهی به تالاب. بخشی از فاضلاب صنعتی کارخانههای حوزه و تمامی فاضلابهای شهری و روستایی بدون تصفیه به رودخانه تخلیه و باعث آلودگی شدید این رودخانه میگردد که مرگ و میر وسیع آبزیان رودخانه و تالاب انزلی را در مقاطع بحرانی باعث میگردد.

7) صید و شکار بیرویه برای تأمین نیازمندیهای غذایی و گذران مالی که منجر به کاهش جمعیت گونههای وابسته به تالاب میگردد.

8) رشد و توسعه شهرها و شهرکهای صنعتی بدون مکانیابی صحیح، از عوامل تهدیدکننده تالاب انزلی و از منابع مهم آلودگی آب تالاب است.

9) در اینجا لازم است به رشد گیاهی به نام آزولا در تالاب انزلی اشاره نمود. آزولا گیاهی است که در منطقه ها تالابی رشد میکند اما این گیاه گونه بومی تالاب انزلی نبوده است. به لحاظ این که این گیاه ازت زیادی فراوری میکند تا برای تهیه کودهای ازته از گیاه استفاده گردد و بعلاوه به عنوان غذای ماهیان پرورشی علفخوار به نام فیتوفاگ داده میگردد. در ابتدا کشت و تکثیر این گیاه به طور آزمایشی در دریاچههای مصنوعی پرورش ماهی در استان گیلان انجام شد. ولی بذر این گیاه از طریق پرندگان به تالاب انزلی برده شد و در این تالاب زمینه رشد برای گیاه فراهم بود. این گیاه به صورت گیاهی مهاجم رشد خواهد نمود و اگر با رشد آن مبارزهای فراگیر انجام نگردد ظرف چند سال آینده تمامی سطح تالاب را خواهد پوشاند. این گیاه با ضخامتی در حدود 10 سانتیمتر سطح تالاب را میپوشاند و مانع رسیدن نور خورشید به زیر آب میگردد. در نتیجه فعل و انفعالات شیمیایی از طریق فیتوپلانکتونها در عمق آب انجام نمیگردد و بعلاوه با مستور شدن سطح تالاب اکسیژن کافی به آبزیان نمیرسد.

● اقدام های مثبت

1) فعالیتهایی در سالهای اخیر از سوی محیطزیست در مورد جلوگیری از ریزش آلودگی کشتارگاهها و انواع صنایع به داخل تالاب انزلی انجام گرفته است.

2) وجود کارخانه کمپوست زباله برای ادامه حیات تالاب انزلی لازم است.

3) با توجه به ارزش بینالمللی تالاب هم اکنون یکی از گروههای تحقیقاتی کشور ژاپن با نام جایکا (آژانس همکاریهای بینالمللی کشور ژاپن) مشغول پژوهش برای احیای این تالاب زیبا است. :

ارسالی از طرف کاربر محترم :mashhadizadeh

/ع

منبع: راسخون