شیرینی های سنتی استان ایلام - دوست بلاگ

طبیعت بکر و جغرافیای حیرت انگیز استان ایلام، به دلیل حضور ارتفاعات کم نظیری همچون سیاه کوه، کوه سرخ، دینار کوه، دشت های وسیع و حاصلخیز دهلران، مهران، دشت عباس و بعلاوه آب و هوای نیمه مرطوب کوهستانی، از جمله منطقه های است که هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بیشماری خواهد بود. مردم این استان زیبا و شگفت انگیز، از رژیم غذایی متنوع و سالمی پیروی می نمایند که در مقاله مربوط به غذاهای سنتی استان ایلام، به معرفی تعدادی از معروف ترین خوراک های سنتی و بومی پرداخته شد. در کنار غذاهای محلی لذیذ و پرطرفدار این خطه از کشور، نان ها و شیرینی های سنتی فوق العاده و بی نظیری طبخ می گردد که در نوع خود بسیار محبوب و دوست داشتنی است که می توان به بژی برساق معروف ایلام، حلوای بگل، شیرینی کاک، کله کنجی، گمکه، شل کین، نان ساجی، سقز، نان پنجه کش، سمون، نان تنوری، نان ذرت (کزگه)، نان فتیر و نان پپگ اشاره نمود.

بژی برساق

با نزدیک شدن به روزهای انتها سال، عطر و بوی بهار در تمامی شهرها و منطقه ها کشور استشمام می گردد که نشان دهنده شوق و هنر بانوان کدبانوی ایران زمین است. بانوانی که با وجود سختی های روزگار، سلیقه و ذوق آشپزی خود را فراموش ننموده و با دستانی به ظرافت گل برگ های بهاری، به طبخ تنوع بی نظیری از شیرینی ها و نان های بومی و محلی استان خود می پردازند. آشپزها و مادران خوش سلیقه استان ایلام نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با گذر از تک تک محله های این استان کهن نیز شاهد عطر مدهوش نماینده شیرینی های لذیذ و اشتها آور طبخ شده به وسیله آن ها خواهید بود. بژی برساق از جمله معروف ترین و محبوب ترین خوراکی های بومی این منطقه به شمار می آید که طبق اعلام مسئولان صنعت گردشگری این استان، متاسفانه به دلیل کوتاهی در معرفی آن به سایر گردشگران، به سمت فراموشی ناامیدنماینده ای گام برداشته است. این مسئله تا حدی است که بسیاری از مردم کشور، بژی برساق را به عنوان سوغات و شیرینی بومی استان ایلام نمی شناسند. آشپزها و مادران خوش ذوق ایلامی، با ترکیب موادی مانند آرد، شکر، روغن محلی (دان)، تخم مرغ، شیر، زیره، رازیانه و زردچوبه به طبخ و تهیه آن می پردازند. این شیرینی بسیار لذیذ و مطبوع است و پیشنهاد می کنیم پس از بازدید از اماکن تاریخی و فرهنگی این دیار، بژی برساق خوش عطر ایلام را تهیه و میل کنید.

حلوای بگل

علاقه مردم ایران به انواع حلوا بسیار جالب و تحسین برانگیز است. شاید دلیل اصلی این مسئله را بتوان در مواد مغذی و ارزش غذایی بالای این خوراکی سنتی یافت. تقریبا در هر نقطه از کشور، با توجه به ذائقه و اقلیم آن، می توان حلوای مخصوص و بومی را مشاهده کرد که به وسیله بانوان و آشپزهای هنرمند ایرانی تهیه و طبخ می گردد. حلوای بگل، یکی دیگر از شیرینی های محلی و بومی استان ایلام است که از هواداران بسیاری در بین خانواده های این استان زیبا برخوردار است. بانوان خوش سلیقه ایلامی با ترکیب موادی همچون خرمای مرغوب، کشک پودر شده (بگل)، روغن محلی (دان) و کنجد سفید به طبخ آن می پردازند. با توجه به حضور کنجد و خرما که از لحاظ ارزش غذایی بسیار مفید و مورد تاکید کارشناسان تغذیه و سلامتی نهاده شده اند، قطعا میل و مصرف این شیرینی بومی بسیار مفید خواهد بود.

نان ساجی (نان محلی)

طبق فرهنگ غذایی مردم کشور ایران، حضور همیشگی نان در سفره های خانوار، به دلیل برکت و رحمتی است که این ماده غذایی همراه خود خواهد آورد. حرمتی ستودنی که با در نظر گرفتن ارزش غذایی آن، دو چندان جلوه می نماید. تنوع شگفت انگیزی از نان های محلی و بومی در سراسر کشور به چشم می خورد که در نوع خود قابل ستایش است. در استان ایلام نیز همچون تمامی منطقه ها کشور، عطر نان های محلی و سنتی، هوش از سر هر غذادوست و علاقه مند به خوراکی های اصیل ایرانی خواهد برد. نان ساجی که به نان محلی نیز معروفیت دارد، یکی از خوشمزه ترین و خوش عطرترین نان هایی است که به وسیله بانوان و مادران هنرمند این خطه از کشور تهیه و مورد استفاده مردم قرار می گیرد. آن ها با ترکیب موادی همچون آرد، نمک، آب و مایه خمیر، خمیری نرم و لطیف به دست آورده و با قرار دادن روی وسیله ای به نام ساج (نوعی تنور)، به طبخ آن می پردازند. به همین خاطر است که این نان محلی، به نان ساجی معروفیت یافته است.

نان پپگ

همانگونه که پیش تر اشاره شد، تنوع تحسین برانگیزی از پخت نان در سراسر کشور مشاهده می گردد. مردم هر استان با توجه به مواد اولیه بومی و ذائقه مردم ساکن در آن منطقه، به طبخ و تهیه نان های محلی و سنتی خود اقدام می نمایند. در استان ایلام نیز چندین نان بومی که مخصوص این ناحیه از کشور شناخته می گردد، طبخ شده و مورد استفاده خانواده های ایلامی قرار می گیرد. نان پپگ یکی دیگر از نان های محلی این استان زیبا به شمار می آید که آشپزها و بانوان کدبانوی این سرزمین، با استفاده از موادی همچون آرد، آب، پیاز و نمک، خمیری پهن و بزرگ تهیه نموده و با قرار دادن زیر خاکستر، آن را می پزند. طعم این نان سنتی بسیار لذیذ و منحصربه فرد است و توصیه می کنیم پس از سفر به استان ایلام و بازدید از منطقه ها باستانی و جاذبه های گردشگری حیرت انگیز، این نان بومی را تهیه و میل کنید.

شله کینه (شلکینه)

شله کینه یکی دیگر از شیرینی های مقوی و پرانرژی سنتی استان ایلام است که همچون بسیاری از نان ها و شیرینی های استانی، با قرار دادن روی ساج طبخ می گردد. بانوان و مادران خوش سلیقه ایلام، این خوراکی سنتی را با ترکیب موادی همچون آرد، آب جوش، رازیانه، زیره، زعفران، نمک و مقداری روغن محلی (دان)، خمیری نرم و تقریبا آبکی تهیه نموده و با پهن کردن روی ساج، به طبخ آن می پردازند. این شیرینی سنتی، به دلیل برخورداری از ارزش غذایی بالا، بسیار پرانرژی و مناسب بچه ها و نوجوانان است. البته مصرف بیش از حد آن، به دلیل وجود چربی در روغن محلی، توصیه نمی گردد. شله کینه می تواند جایگزین مناسبی برای وعده ناهار بچه ها و نوجوانان در حال رشد محسوب گردد. عطر رازیانه و زیره، بسیار دوست داشتنی و مطبوع به نظر می رسد که مصرف آن هنگام سفر به استان زیبای ایلام، خالی از لطف نخواهد بود.

نان گرده

استفاده از ساج و خاکستر، از جمله وسایل مهم و ضروری برای تهیه انواع نان ها و شیرینی های محلی و بومی استان ایلام و سایر منطقه ها کشور به شمار می آید که طعم و عطر دلپسند و منحصر به فردی را به تمامی خوراکی های لذیذ و خوش عطر اصیل ایرانی می بخشد. نان گرده نیز از دیگر نان های سنتی استان ایلام است که معمولا یار شب های یلدای مردم این سرزمین بوده و در کنار اناردان و خوراکی های مختص این شب باستانی و خاطره انگیز، مورد استفاده خانواده های ایلامی قرار می گیرد. بانوان و مادران کدبانوی این خطه از کشور با استفاده از مواد اولیه شیر، آب، شکر و زردچوبه به تهیه خمیر مورد نظر پرداخته و با قرار دادن روی زغال (زمانی که خاکستر روی زغال های سرخ شده از آتش نهاده شد، با دمیدن به سمت آن، خاکسترها را پاک نموده تا خمیر را روی زغال ها قرار دهند)، نان گرده مخصوص ایلام را تهیه می نمایند. از نکات جالب در خصوص این خوراکی بومی، افسانه ای است که نسل به نسل به مردم عصر حاضر منتقل شده است. آن ها خرمهره ای را داخل یکی از چونه های خمیر تهیه شده قرار می دهند و بر این باورند که برکت، نعمت و خوش شانسی از آن کسی است که نان خرمهره دار را میل کند.

کله کنجی

استفاده از خرما در طبخ و تهیه انواع نان ها و شیرینی های اصیل و سنتی ایرانی بسیار مطلوب و پسندیده است که نمایانگر ارزش غذایی بالا و فرهنگ غذایی سالم پیشینیان خواهد بود. کله کنجی از دیگر شیرینی های بومی و محلی استان ایلام است که با استفاده از خرمای خشک (ژی) و کنجد تهیه می گردد. طبق اظهارات بانوان ایلامی، سخت ترین بخش تهیه این خوراک بومی، کوبیدن این ماده اصلی و ارزشمند درون وسیله ای به نام چالگ میه کت است که به انرژی و قدرت نسبتا زیادی احتیاج دارد. هرچند امروزه برای راحتی و تسریع در تهیه این شیرینی محلی، بانوان ایلامی به چرخ کردن این ماده به وسیله چرخ گوشت می پردازند. اما از دیگر نکات مهم در آماده سازی کله کنجی، عمل آمدن صحیح و روغن انداختن آن است که تنها با کوبیدن مواد اولیه می توان نتیجه مطلوب و مورد نظر را به دست آورد. مهم ترین دلیل مصرف این شیرینی، انرژی فوق العاده و عدم حضور چربی های مضری است که اغلب در بیشتر شیرینی های دیگر مشاهده می گردد. پیشنهاد می کنیم حتما این خوراک بومی و محلی استان ایلام را تهیه و میل کنید. نوش جان...

در تهیه و ارائه شیرینی ها و نان های سنتی استان ایلام، سعی شد تا به معرفی بعضی از مشهورترین و در عین حال پرمصرف ترین آن ها بپردازیم. قطعا این استان زیبا و تاریخی کشور، از نان ها و شیرینی های لذیذ و خوش عطر بسیاری برخوردار است که پرداختن به آن ها احتیاج به مقالات متعدد و آنالیز های بیشتری خواهد داشت. منتظر نظرات گرم و سازنده شما عزیزان در ارائه هرچه بهتر این قبیل مقالات هستیم.

تهیه شده در خبرنگاران