خبرنگاران افق روشن کشت کلزا در خراسان رضوی - دوست بلاگ

توسعه و کشت دانه های روغنی، به خصوص کلزا، که منتج به فراوری روغن خوراکی می گردد به عنوان یکی از محورهای مهم خودکفایی در فراوری و تامین امنیت غذایی کشور در شرایطی مورد تاکید سیاستگذاران کشور بوده و هست که هم اکنون تامین حدود 84 درصد دانه روغنی مورد احتیاج کشور وابسته به واردات است.

امنیت غذایی مقوله ای بسیار مهم و یکی از ارکان توسعه پایدار به حساب می آید و براساس آمارها جمعیت دنیا تا سال 2100 میلادی به 11 میلیارد نفر خواهد رسید که مصرف مواد غذایی نیز در این افق افزایش خواهد یافت.

تحلیل ها نشان می دهد تا سال 2050، احتیاج منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا به فراوریات کشاورزی 150 درصد افزایش می یابد از این رو لازم است از هم اکنون برنامه ریزی دقیقی برای برطرف احتیاج به محصولات کشاورزی انجام گردد.

در این میان روغن از جمله کالاهای اساسی و احتیاجهای لازم است و با فراوری محصولات غذایی به ویژه دانه های روغنی برای تأمین احتیاج اساسی مردم، علاوه بر پاسداری از امنیت غذایی می توان فراوری داخلی را نیز در راستای اقتصاد مقاومتی راهنمایی کرد، که البته کمبود روغن در ماههای اخیر در کشور ضرورت و اهمیت کشت دانه های روغنی را صد چندان نموده است.

کشت دانه روغنی کلزا برای فراوری پایدار گندم نیز لازم است زیرا این دانه روغنی در تناوب کشت با گندم سبب تقویت خاک، کاهش آفات و بیماری ها، استفاده بهینه از آب و در نهایت افزایش فراوری گندم می گردد.

کشت مداوم گندم در اراضی زراعی سبب کاهش توان رویشی اراضی و افت قابل توجه میزان فراوری گندم می گردد که برای جلوگیری از این فرایند باید محصول دیگری را در تناوب کشت با آن به عنوان کشت جایگزین در نظر داشت و آنالیز های علمی نشان می دهد دانه روغنی کلزا بهترین نوع محصول در این زمینه است.

کلزا یکی از گیاهان روغنی است که دانه آن حاوی 40 تا 45 درصد روغن و 25 تا 35 درصد پروتئین است که به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد اندک اسیدهای چرب اشباع شده همانند زیتون، جزو با ارزش ترین روغن های خوراکی است. پروتئین موجود در کنجاله کلزا نیز برای تغذیه دام و طیور استفاده می گردد و کاشت آن دارای مزایا و فواید بسیار است.

با توجه به طرح کشت دانه های روغنی و کم آب بودن کشور، کلزا تنها محصولی است که در فصل پاییز کشت شده و از نزولات جوی استفاده می نماید.

تیغ خشکسالی بر پیکر کلزاکاران

معاون بهبود فراوریات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به استقبال خوب کشاورزان از کشت این محصول در سال زراعی 1400 - 1399 در استان گفت: کشت این محصول در استان امسال برای نخستین بار به صورت عقد قرارداد کشت با کشاورزان صورت گرفت.

غلامحسین ساربان اضافه نمود: در راستای این استقبال کشاورزان در سطح افزون بر هشت هزار و 450 هکتار از کشتزارهای استان قراداد کشت بستند که از آن بیش از هفت هزار هکتار آن سطح سبز حاصل شد.

وی ادامه داد: متاسفانه با توجه به شرایط سخت اقلیمی در مهرماه و سرمای شدید هوا، گرمای هوا از آبان ماه و ادامه آن تا بهمن ماه و در ادامه کاهش بارندگی در زمستان و بهار امسال، شاهد وارد آمدن خسارات فراوانی به این محصول هستیم.

معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: متاسفانه گیاه کلزا جزو محصولاتی است که با شرایط جدید اقلیمی و تغییرات اقلیمی قدرت سازگاری پایینی دارد و بسیار حساس است.

وی ادامه داد: به این ترتیب در پی این تغییرات شدید اقلیمی در استان، سطح زیر کشت کلزا به سه هزار و 363 هکتار سطح قابل برداشت کاهش یافت.

وی گفت: به این ترتیب خشکسالی خسارات هنگفتی را به کلزاکاران وارد کرد و می توان گفت این میزان خسارت در سالیان اخیر بی سابقه بوده است.

پرداخت غرامت با حمایت بیمه

ساربان با اشاره به اینکه برای نخستین بار در کشور امسال کشت قراردادی کلزا در شرق کشور عملیاتی شد، گفت: در این راستا استانهای سه گانه خراسان و سیستان و بلوچستان زیر حمایت شرکت کشاورزی رضوی شروع به کشت کلزا کردند و در پی تامین بذر توسط این شرکت، حمایت از کشت نیز توسط این شرکت انجام می گردد.

معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در قالب این مدل کشت، دولت دیگر متولی خرید محصول نیست و همین شرکت کار خرید محصول را از کلزاکاران بر عهده دارد.

وی تاکید نمود: خوشبختانه در قالب کشت قراردادی، بیمه محصولات نیز به صورت کامل انجام شد و کشاورزان خسران دیده از تغییرات اقلیمی شدید و خشکسالی همزمان با برداشت محصول، غرامت خود را دریافت می نمایند که این امر می تواند مشوق خوبی برای تداوم مشارکت آنان در کشت کلزا در سالهای آینده باشد.

این مسوول گفت: اکنون برداشت محصول در شهرستان بردسکن شروع شده است و تا کنون هم 18 مرکز خرید در شهرستان های کلزاکار تعریف شده است و بلافاصله با خرید محصول، پرداخت پول به کشاورزان انجام می گردد.

قیمت خرید کلزا تضمین توسعه کشت در سال آینده

معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه پارسال قیمت خرید هر کیلوگرم کلزا در استان 46 هزار و 690 ریال بود، اظهار کرد: امسال قیمت خرید از سوی دولت در ابتدا با افزایش نسبت به پارسال 78 هزار ریال معین و اعلام شد.

ساربان اضافه نمود: با توجه به مسائل تامین روغن در ماههای اخیر و اهمیت کشت دانه روغنی کلزا و با هدف حمایت از کلزاکاران و تشویق آنان برای کشت این گیاه در سال زراعی آینده، در شورای قیمت گذاری که برای اولین بار با حضور کشاورزان در وزارت جهاد کشاورزی برگزار گردید، قیمت خرید هر کیلوگرم از این محصول به 110 هزار ریال افزایش یافت که اکنون خرید محصول با همین قیمت صورت می گیرد.

وی توضیح داد: قیمت خرید تاثیری در کشت امسال ندارد اما مبنای خوبی برای ترغیب و جذب بیشتر کشاورزان در سال زراعی آینده است.

وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی جزو 6 استان کشور است که بیش از 50 درصد تعهدات خود در برداشت محصول کلزا را محقق نموده است، اضافه نمود: این در حالی است که این استان جزو استانهای دارای اقلیم شنماینده است که بدون شک تاثیر منفی شدیدی در کشت کلزا دارد.

ساربان اظهار کرد: امسال در ابتدا پیش بینی برداشت 12 هزار تن محصول را داشتیم که اکنون این انتظار با 50 درصد کاهش به 6 هزار تن رسیده است.

خوداتکایی کشت کلزا هدف خراسان رضوی

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: هم اکنون کشور در زمینه روغن خوراکی 84 درصد به خارج وابستگی دارد که بعد از بیانات رهبر معظم انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتی و مقاوم سازی اقتصاد کشور به لحاظ درونی، طرح خوداتکایی کشور در کشت کلزا و سایر دانه های روغنی مانند کنجد و آفتابگردان شروع شد.

محمدرضا اورانی اضافه نمود: خوشبختانه استان خراسان رضوی از پارسال تا به امروز در اجرای این طرح با قوت و موفقیت چشمگیری عمل نموده است و پس از اینکه در سالهای 78 تا 79 کشت کلزا را با 217 هکتار شروع کرد در سال زراعی 98 - 97 این سطح را به سه هزار و 700 هکتار و در سال زراعی پس از آن به 6 هزار و 400 هکتار رساند.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: به دلیل اهمیت دانه روغنی کلزا و نقش آن در امنیت غذایی کشور، حمایت از کلزاکاران اهمیت بالایی دارد.

اورانی اضافه نمود: به اعتقاد من امکان خوداتکایی و مقاوم سازی اقتصاد کشور و استان در بسیاری از حوزه ها امکان پذیر است و شرط آن این است که سیاست های حمایتی، پشتیبانی و تسهیل گری به موقع، درست و خوب اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: برای تامین احتیاج کشور به دانه های روغنی، طرح توسعه کاشت دانه های روغنی به یک میلیون هکتار از 2 سال پیش شروع شده است که سهم خراسان رضوی از این میزان، کشت 50 هزار هکتار دانه های روغنی به ویژه کلزاست.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه روغن از کالاهای اساسی و لازم است که ارتباط نزدیکی با معیشت اقشار جامعه دارد، گفت: باید در تأمین این احتیاج و امنیت غذایی کوشش مضاعفی انجام گردد.

اورانی اضافه نمود: وابستگی به واردات این محصول اساسی خطر عظیمی برای امنیت غذایی کشور محسوب می گردد بنابراین براساس تاکید هوشیارانه رهبر معظم انقلاب باید در فراوری دانه های روغنی جدیت بیشتری داشته باشیم و از طرف دیگر پایداری فراوری غلات به ویژه ادامه خودکفایی گندم از نتایج اثبات شده تناوب کشت این محصولات با دانه های روغنی از جمله کلزا است.

وی ادامه داد: تکرار کاشت یک نوع از غلات به مدت بیش از چهار سال متوالی در یک زمین باعث افت فراوری به شکل چشمگیری می گردد اما اگر دانه روغنی کلزا در کشت تناوبی این محصول قرار گیرد، در سال بعد از کشت دانه روغنی، فراوری غلات دست کم 20 درصد افزایش می یابد، ضمن این که محصول کلزا نیز به دست می آید.

کاهش 67 درصدی بارش در خراسان

مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی با اشاره به کاهش 67 درصدی بارش ها در این استان در امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال، اضافه نمود: تمامی نقاط استان در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش بارندگی داشته اند و به جز کوهسرخ، دیگر مناطق نسبت به دوره آماری از کاهش بارندگی برخوردار بوده اند.

محسن عراقی زاده اضافه نمود: در این مدت کمترین میزان بارش در گناباد با 30 میلیمتر و بیشترین بارش در کوهسرخ با 178 میلیمتر گزارش شده است.

وی میانگین بارندگی خراسان رضوی را در سال زراعی گذشته 286 میلیمتر و در دوره آماری 165 میلیمتر بیان کرد.

عراقی زاده اضافه نمود: در فروردین امسال میانگین بارش در استان خراسان رضوی هفت میلیمتر گزارش شده است که این میزان در سال گذشته 127 و در دوره آماری 40 میلیمتر بوده است.

وی با اشاره به آنالیز نقشه ها از سوی کارشناسان و متخصصان این حوزه اظهار کرد: در ادامه بهار امسال، بارندگی خوبی در کشور و استان نداریم و احتمالا از پاییز امسال شاهد افزایش بارش ها خواهیم بود.

وی ادامه داد: میزان دما نیز امسال بین 1 تا 2 درجه نسبت به دوره آماری گذشته افزایش داشته است که این افزایش دما تبعات خود را بر حوزه کشاورزی خواهد داشت.

تجربه کمترین بارش در 60 سال گذشته

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: میزان بارش های کمتر از 2 میلیمتر به عنوان بارش موثر محسوب نمی گردد، زیرا در قالب رواناب و حتی برای مصارف کشاورزی سودبخش نیست و در حقیقت بارش موثر 45 میلی متر است.

محمد علایی اضافه نمود: تعداد ایستگاههای سنجش بارش این شرکت از سازمان هواشناسی بیشتر است و لازم است در اعلام آمار میزان بارشها هماهنگی میان 2 دستگاه صورت گیرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی ادامه داد: طبق آمار استخراجی از ایستگاههای شرکت آب و فاضلاب، امسال میزان بارش در استان 73.8 میلی متر بوده است و از اول مهرماه پارسال تا به امروز مجموعا 241 میلی متر بارش ثبت شده که نشان از کاهش 69 درصدی بارش در امسال دارد.

علایی با اشاره به اینکه امسال در شهرستان گناباد میزان بارش موثر تنها حدود 10 میلی متر بوده است، اظهار کرد: بارندگی استان در امسال در 60 سال گذشته کمترین میزان بوده، ضمن اینکه درجه حرارت نیز بالاتر رفته است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه 19 سد عظیم در خراسان رضوی به صورت روزانه کنترل می شوند، گفت: حجم مخزن آب این تعداد سد معادل یک میلیارد و 572 میلیون متر مکعب است و حال آنکه هم اکنون دارای 947 میلیون مترمکعب ذخیره آب هستند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی اضافه نمود: آب قابل تنظیم در این سدها 910 میلیون مترمکعب است که پارسال امکان برداشت 947 میلیون متر مکعب آن فراهم شد و امسال تنها 664 میلیون متر مکعب آب داریم.

پایگاه اینترنتی مأوا: پایگاه اینترنتی مأوا، مجله خبری و تحلیلی