خاک انارک از طلاست! - دوست بلاگ

خبرنگاران: انگشت را می گذاریم وسط نقشه ایران؛ اینجا کویر است، آسمان اینجا آبی است و شب هایش پرستاره. اینجا انارک است که خاک آن طلاست و نمایشگاهی است از معادن فلزات مختلف در دل کویر، اما شهرک صنعتی نیست، اینجا شهر فرهنگ است و زمین آن، سرشار از کانی ها است، اینجا نارسینه است.

سفر به کویر مرکزی ایران و بازدید از آبادی های کوچک و بزرگش، مانند کشف سرزمین های نو، هیجان انگیز و سرشار از جذابیت است. طراوت آبادی های کویری در دل بیابان های وسیع و غلت خوردن روی شن های روان، هر کدام لذت خودش را دارد. زیباترین موسیقی کویر، سکوت آن است و بهترین جلوه آن، بی کرانگی مناظرش!

اینجا انگار باران و ابر و آب، دست دوستی با خاک داده اند که باغ هایش اینگونه پر میوه اند و زمین هایش پر محصول. تمام خانه ها، کوچه باغ هایی رو به پایین دست روستا دارند که ما را راه می دهند تا بین دیوارهای خشتی و گِلی قدم بزنیم و دست رود را بگیریم و راهی دورهای دور کویر شویم. خانه های روستا، درهایی باز روبه مهیمان دارند و حکایت میهمان نوازی کویری را برای مسافران خسته نجوا می نمایند.

از نائین اصفهان که رهسپار جاده انارک می شوی، دیاری از دل خاکی کویر خودنمایی می نماید. دیاری قدیمی و بسیار زیبا، با کوچه های کاهگلی و آسمانی بی نهایت آبی. کوچه های باریکش از جنس تمام کوچه های مهرانه کویری است با طاق هایی که سایه سار عابرانند. درهای چوبی و کوبه های قدیمی و پیر نشینانی که ما را دعوت به نشستن می نمایند. اینجا انارک است!

انارک چگونه بنیان یافت؟

انارک به معنای انار کوچک و نارسینه به معنای اناری در سینه کوه است. انار، نماد عشق است و این عشق بر سینه کوهی روییده که نعمت زندگی را برای مردمانی که روزگاری از کنار واهه ای می گذشتند و شترهایشان را سیراب می کردند و خود نیز آرامش جان می یافتند، به ارمغان آورده است. انارک، زاییده عشق است و بی شک محمد پهلوان که نخستین سنگ بنای این آبادی را گذاشته، گرفتار عشق شده است.

محمد پهلوان در زمان شاه عباس اول، انارک یا نارسینه را بنیان نهاد و این خاک با دیواری بلند و با دو دروازه محکم که فقط از آن دو، یک دروازه با آثاری ناچیز به جای مانده، حفاظت می شده است. آثاری از سه قلعه قدیمی هم هنوز راست قامت ایستاده اند. می گویند قدمت انارک به دوران صفویه باز می گردد. محلی ها، اما معتقدند خیلی قدیمی تر از این حرف هاست و کوچه های قدیمی آن می تواند موید این حرف باشد. کوچه هایی که دیگر هیچ کس در آنها ساکن نیست و حالا فقط لوکیشن فیلم هایی از جنس کیارستمی شده اند. مردم به آن سوی انارک کوچ نموده اند و در خانه هایی که باد کولر آنها را خنک می نماید، زندگی می نمایند. برای همین است که در دل این محله های پرت، بادگیرها رو به فراموشی اند و دارند خاک می شوند. حیف از این کوچه های قدیمی!

برای آنها که مزارع و دشت ها و محل های طبیعی و بکر انارک را می شناسند، گریز از شهر و شهرنشینی و آرامش در پناه کوه و دشت و هوای پاک انارک برتر از هر قرص مسکنی است که آرامش را به اعصاب و روان آنها بازمی گرداند.

در سایه بادگیرها

از سمت شمال، شهر انارک انگار ردیف بی پایانی از بادگیرهاست که همگی رو به شمال ایستاده اند تا هوایی خنک به خانه ها ببرند. خانه های بافت قدیمی انارک از نقشه خاص و واحدی پیروی نمی نمایند، بلکه بنا به مقتضیات مکانی و مقدار زمین ساخته شده اند. در این خانه ها، بادگیر عنصر اصلی خانه است. در بیشتر خانه ها از آجرکاری به عنوان پنجره و نرده استفاده شده و تمام اتاق ها دارای تاقچه است. بیشتر خانه های انارک، بخصوص خانه های اعیانی، به دست معماران اردکانی و یزدی ساخته شده اند. متأسفانه تخلیه شدن خانه های قدیمی و عدم حفظ و نگهداری و بازسازی این خانه ها موجب تخریب بافت قدیم شهر و ویرانی آنها شده است.

انارک حدود 40 معدن دارد که از این تعداد، چند معدن در حال حاضر فعال هستند و بقیه به دلایلی تعطیل یا اصلاً مورد بهره برداری قرار نگرفته اند.قابل اشاره است که ایران 13 معدن طلای شناسایی شده دارد که 2 یا 3 معدن مورد بهره برداری قرار گرفته و یکی از این 13 معدن به نام طلای خونی در جنوب شرقی و 53 کیلومتری شهر انارک واقع شده است.

اقتصاد شهر انارک به معدن وابسته است و باید گفت خاک این منطقه طلاست. معادن سرب نخلک، مس مسکنی، سرب سیاه کوه و مس طالمسی، از معادن برجسته انارک است و سرب نخلک، از معروف ترین معادن سرب ایران محسوب می گردد.