تحزب در ساختار سیاسی ایران یک تعارف است - دوست بلاگ

اسفندیار عبدالهی عضو شورای مرکزی حزب جمهوریت در گفت و گو با، با اشاره به نقش احزاب در عرصه سیاسی ایران اظهار کرد: در شرایطی فعلی احزاب در ایران از نظر کمیت، مسئله ای برای ثبت و اخذ پروانه در چارچوب های تعریف شده ندارند، ولی به شدت مهجور و ناکارآمدند.

او ادامه داد: در این راستا پرسش های زیادی وجود دارد که بعضی از آن ها پاسخشان مشخص است و بخشی از این پرسش ها بی پاسخ مانده اند. به عنوان مثال باید به این پرسش پاسخ داده گردد که نقش احزاب جمهوری اسلامی در انتخابات چقدر است و اگر قبول کنیم که حزب یک دولت در سایه بوده و قائدتا همواره مترصد فرصتی است که جای دولت مستقر را بگیرد، این کار به چه ابزار هایی احتیاج دارد و چرا احزاب در ایران چنین کارکردی ندارند؟

عبداللهی اضافه کرد: به طور مشخص در این فقره از پرسش باید به سراغ ساختار حاکمیت رفت. آنجا که ارنج مدیریت کشور به گونه ای سازمان یافته است که تحزب تعارفی بیش نیست. از طرفی برای همین احزاب متعدد و بی اثر قوانینی نوشته شده است که ارتباط ارگانیکی با قانون انتخابات ندارد. قانون انتخابات و قانون احزاب به مثابه جزایری جدا افتاده از هم عمل می نمایند؛ که به نظر لایحه جامع انتخابات دولت روحانی -که فعلا کنار گذاشته شده است- کوشش داشت مقداری از این مشکل را حل نماید.

این فعال سیاسی اصلاح طلب با طرح این پرسش که چرا خود احزاب هیچ کوششی برای نقش آفرینی جدی در عرصه سیاسی کشور نمی نمایند، گفت: از شخص رئیس جمهور تا بیشتر سران احزاب همه معتقدند چند حزب عظیم باید ایجاد گردد که احزاب در معادلات سیاسی صندلی خود را پیدا نمایند؛ نقشی که تا حدودی جبهه ها و ائتلاف های فصلی به عهده گرفته اند و نظام حزبی و ائتلافی در ایران نمونه ای منحصر به فرد است. صد ها حزب عظیم و کوچک در عرصه سیاسی کشور حاضرند؛ با این حال تقریبا هیچ تاثیر رسمی در عرصه سیاسی کشور ندارند، آن ها را در سه اردوگاه کلی اصلاح طلبی، اصولگرایی و مستقلین طبقه بندی می نمایند.

او اضافه کرد: با این حال این احزاب حتی در مشخص تصمیمات جناح های سیاسی متبوع خود هم نقش چندانی ندارند. اشخاص و روابط بین فردی، رای و نظر مدیران ارشد حکومتی سابق و فعلی و. فاکتور های اصلی مشخص تصمیمات در درون جناح های سیاسی هستند.

عبداللهی در پاسخ به این پرسش که احزاب ایران چه تفاوتی با احزاب در دیگر کشور ها دارند، اعلام نمود: در جهان سه نوع سیستم حزبی داریم. نمونه اول سیستم های تک حزبی مانند حزب کمونیست چین و حزب بعث در سوریه هستند که هر چند دارای ساختار هایی هستند، ولی در عرصه سیاسی انتخاباتی رقیبی ندارند. خروجی آن یک رهبر (که معمولا آن را رئیس جمهور می نامند) مادام العمر است؛ که در آنالیز ها و مقایسه های ما به دلیل ساختار های نیمه دموکراتیک قانون اساسی ایران، جایی ندارند.

وی ادامه داد: نمونه دوم سیستم های مجلسی هستند که بیشتر در کشور های اروپایی رایج است و در آنجا چند حزب قدرت مند برای کسب کرسی های مجلس با هم رقابت می نمایند و حزبی که حائز بیشترین کرسی گردد دولت تشکیل می دهد که خروجی آن نخست وزیر یا رئیس دولت است. در این سیستم اگر هیچ حزبی بیشتریت مطلق را در انتخابات به دست نیاورد، دو یا چند حزب با هم ائتلاف می نمایند و دولت تشکیل می دهند یا انتخابات را تجدید می نمایند.

عضو شورای مرکزی حزب جمهوریت دسته سوم از احزاب در جهان را در رژیم های ریاستی تعریف کرد و یادآور شد: در سیستم ریاستی دو یا چند حزب عظیم برای انتخاب رئیس جمهور، شهرداران، اعضای مجلس با هم رقابت می نمایند. در این روش رئیس دولت و اعضای شورا های مختلف به صورت مستقیم توسط مردم انتخاب می شوند.

او احزاب در ایران را کپی ناقصی از سیستم مجلسی و ریاستی از احزاب جهان دانست و گفت: اولا تحزب در ایران گرفتاری های تاریخی دارد که باید آن را مورد مطالعه جدی قرار داد، دوم اینکه ساختار قوانین نظام ما به گونه ای است که اساسا احزاب به طور مستقیم نقشی در انتخابات ندارند و بیشتر شبیه کارچاق کن و دلال سیاسی هستند.

این فعال اصلاح طلب ادامه داد: لذا شاهد هستیم بعد از انتخابات احزاب به مرخصی می فرایند و فقط شاید به وسیله دریافت پست یا امتیازی حق دلالی خود را از برندگان انتخابات بگیرند. به همین دلیل هم عرض کردم تحزب در ایران در مقایسه با نمونه های کلاسیک و مدرن در جهان به یک شوخی و تعارف شباهت بیشتری دارد.

عبدالهی ادامه داد: در نمونه مجلسی در جهان، اگر احتیاج باشد احزاب بعد از انتخابات ائتلاف می نمایند، ولی در ایران ده ها حزب از دو جریان اصلی قبل از انتخابات با ائتلاف کردن و تشکیل جبهه به رقابت می پردازند و چون در بدنه دو جریان طیف های فکری متعددی وجود دارد بعد از انتخابات، خود احزاب جریان پیروز هم در راستای حق دلالی و سهم خواهی به جان هم می افتند؛ ضمن اینکه هیچ حزبی در مواجهه با مردم جوابگوی عملکرد مجلس یا دولت برخواسته از آن ها نیست.

عضو شورای مرکزی حزب جمهوریت در پاسخ به پرسش که نقش احزاب چگونه تقویت می گردد، تاکید نمود: مهم ترین کاری که دولت و مجلس برای تقویت و نقش آفرینی احزاب باید انجام دهند تدوین قانون جامع انتخابات است، به طوری که در آن قانون، انتخابات و احزاب به هم وصل شوند، چیزی شبیه لایحه قانون جامع انتخابات و طرح استانی شدن که هر دو عقیم ماندند. اما به نظر من اصلی ترین عامل تقویت تحزب تشکیل دو یا چند حزب عظیم از درون دو جریان اصولگرا و اصلاح طلب است، آن هنگام است که همین احزاب عظیم به پشتوانه بدنه خود در کشور کوشش می نمایند قوانینی پیشنهاد و در مجلس تصویب گردد که در راستای تقویت احزاب باشد.

وی در انتها گفت: البته بر این اصل اصرار دارم که تنها راه توسعه کشور سیستم حزبی و رقابتی است و این مهم محقق نمی گردد، مگر با تعریف صندلی مناسب در قانون اساسی برای تحزب.

ایرانیرو: ایرانیرو: سفر به زیباترین شهرهای ایران، تبریز، مشهد، اصفهان، شیراز، یزد

dorezamin.com: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما