الگوهای روایتی در رمان، متاثر از الگوهای روایتی در سینما هستند - دوست بلاگ

مترجم کتاب بانی و کلاید همچنین گفت: در فصول بعد به یک معنا حرکت سینما یعنی زیبایی شناسی سینما در هنرهای دیگر مثل مشخصا نقاشی، اپرا و تا حدود زیادی معماری شرح داده می گردد به وسیله پرداختن به مثال ها، فیلم ها و ارتباطاتی که به لحاظ زیبا شناختی این فیلم ها با هنرهایی که ذکر کردم دارند. درواقع بحث اصلی کتاب این است که سینما بر خلاف هنرهای دیگر یک زیبایی شناسی مستقل و فروبسته ندارد. بلکه به همان میزان متاثر از زیبایی شناسی تئاتر است که همزمان، متاثر از زیبایی شناسی نقاشی، روایت در رمان، کمپوزیسیون یا نورپردازی در نقاشی است.

او با اشاره به این که برخورد سینما با فضا متاثر از معماری است اظهار کرد: برخورد سینما با هنرهای دیگر تا حدودی متناسب با سبک و زیبایی شناسی فیلم است. سینما عناصر زیباشناختی هنرها را اخذ می نماید و درون خود تبدیل به زیبایی شناسی سینماتوگرافیک می نماید.

این پژوهشگر سینما درباره تاثیر زیبایی شناسی هنرهای دیگر در آثار سینمایی گفت: هستی شناسی یعنی ذات سینما و زیبایی شناسی فیلم به نحوی است که متاثر از هنرها یا فرم های هنری دیگر است. وقتی بحث اقتباس ادبی در سینما مطرح می گردد به وضوح می توان تاثیر زیبایی شناسی ماخذ ادبی و رمانی که فیلم از آن اقتباس شده است را بر آن فیلم خاص دید. اما این امر به این معنا نیست که فیلم های دیگری که ساخته می شوند و غیر اقتباسی هستند متاثر از الگوهای روایتی در داستان مدرن یا رمان کلاسیک نیستند؛ یا تحول بصری سینما یعنی جنبه های تصویری سینما از دوره سینمای صامت و سیاه وسفید با آن چیزی که امروزه به عنوان سینمای عصر دیجیتال معروف است.

وی در ادامه اضافه کرد: درواقع این تحول را می توان دقیقا بر اساس تاثیر پذیری سینما از هنرهای بصری و ویژوال آرت، حال مشخصا نقاشی و عکاسی یا در درون جدید ویدئو آرت و کانسپت چوآل آرت به مرور دید. به همین دلیل این تاثیرپذیری و تاثیرگذاری هنرهای دیگر بر سینما کاملا مشهود است و فقط کافی است تا حدودی تسلطی نسبت به زیبایی شناسی یا تاریخ هنرهای دیگر داشته باشیم تا بتوانیم این تاثیر را در فیلم ها شناسایی کنیم.

این مترجم درباره تاثیر زیبایی شناسی سینما بر هنرهای دیگر گفت: تا حدود زیادی به خصوص در چهار دهه گذشته تاثیر زیبایی شناسی سینما بر هنرهای دیده می گردد. به عنوان مثال در هنرهای بصری سبکی که در نقاشی به هایپر رئالیسیم یا رئالیزم واقع گرایی به وجود آمده مشخصا تحت تاثیر سینما است. یا به وضوح و به کرات گفته شده است که الگوهای روایتی در رمان در سه دهه اخیر متاثر از الگوهای روایتی در سینما هستند.

او با اشاره به این که سینما در یک دوره طولانی از هنرهای دیگر عناصری را اخذ می کرد اظهار کرد: اما به دلیل فراگیر شدن و تبدیل شدن آن به یک هنر توده ای و رسانه ای که برای همه اقشار مردم و توده ها می تواند جذاب باشد خود بعدا تبدیل شد به الگوی بیانی در هنرهای نخبه گرایانه تری مثل رمان، نقاشی و تئاتر. درواقع از این توانایی و بالقوگی سینما استفاده شد برای این که بتوانند طیف مخاطبین گسترده تری را جذب نمایند. منتها این کتاب بیشتر درباره تاثیری است که هنرهای دیگر بر سینما در طول تاریخ تدوین زیبایی شناسی فیلم گذاشتند. بحث تاثیرگذاری سینما بر هنرهای دیگر موضوعی مستقل است که باید به شکل جداگانه به آن پرداخت.

اسلامی درباره ایده اصلی کتاب که از مقاله آلن بدیو با عنوان سینما: حرکت غلط گرفته شده است اظهار کرد: بدیو مقاله ای دارد که در دهه 90 به فرانسه نوشته و مبنای نظری کتاب چشم جان بین: ملاحظاتی پیرامون زیباشناسی فیلم آن مقاله است. بحث فروبسته نبودن زیبایی شناسی فیلم برخلاف هنرهای دیگر را بدیو در این مقاله مطرح می نماید.

این مترجم با اشاره به این که گرچه در مقالات بعدی که در دو دهه بعدی می نویسد خیلی به این ایده وفادار نمی ماند و ایده های تازه تری را دنبال می نماید که گاه متناقض با ایده اولیه مقاله هستند گفت: اما ایده اولیه سینما: حرکت غلط باعث شد که من به زیبایی شناسی فیلم از همین هستی شناسی زیبایی شناسی فیلم از منظر خودآیین نبودن و مستقل نبودن نگاه کنم و به وسیله ردگیری آثار هنری و فرم های هنری دیگر در زیبایی شناسی فیلم ایده نظریه بدیو را مقداری انضمامی تر و علمی تر کنم.

او همچنین گفت: قبل ترها به کرات گفته شده که سینما در جنبه های روایتی و داستانی خود تحت تاثیر ادبیات و رمان قرن نوزدهم و بیستم است و چون بسیار درباره آن بحث شده است خیلی وارد این مقوله نشده ام؛ چون کم و بیش برای همه تاثیر پذیری سینما از ادبیات آشکار است. اما آن جنبه های دیگری که کمتر کار شده است همین وجوهی هستند که در این کتاب به آن ها پرداختم و نشان دادم که سینما به ندرت یک مولفه زیبایی شناسی خاص خود را دارد و این جنبه ها و مولفه های زیبایی شناختی که ما در سینما می بینیم به وسیله حرکت سینما در بین هنرهای دیگر محقق شده است.

این منتقد درباره مولفه های زیبایی شناسی سینما گفت: درواقع زیبایی شناسی سینما خدایی نیست. به عنوان مثال همانند چیزی که در تاریخ نقاشی مشاهده می کنید که به وسیله نور، سایه روشن، کمپوزیسیون، قاب بندی، ابعاد، استفاده از رنگ و همه آن چیزهایی که در طول تاریخ نقاشی تحول پیدا کردند و آن چیزی که ما امروز به نام تاریخ نقاشی می شناسیم، چیزی نیست جز تاریخ تحول این عناصر.

او با بیان این که درباره هنرهای دیگرنیز به همین ترتیب می توانیم مولفه هایی را شناسایی کنیم که خاص آن هنرها هستند گفت: سینما را در سه سطح به شکل زیبایی شناسی می توانیم از هم متمایز کنیم. یکی همان جنبه روایتی و داستان گوی سینما است؛ از اولین فیلم های داستانی و روایتی در سینما، که کارهای گریفیث است تا به الان، به وضوح سینما متاثر از الگوهای روایتی در رمان و داستان بوده است.

وی در ادامه اظهار کرد: در سطح دوم، وجوه بصری سینما چه در دوره سیاه وسفید و چه رنگی عمیقا متاثر از زیبایی شناسی در نقاشی و بعد عکاسی بود. در سطح صمعی یعنی همانجایی که موسیقی به کار سینما آمد، از جنبه های زیبایی شناسی موسیقی برداشته است. درواقع این سه سطح اصلی زیبایی شناسی فیلم، سه سطحی هستند که پیش شرط هنرهای دیگر ساخته و پرداخته شدند و سینما به عنوان یک هنر قرن بیستمی این توانایی و قابلیت را دارد که این ظرفیت ها و توانایی ها را مصادره کند و با یک نوع استحاله متناسب با فرم سینماتوگرافیک خود ارائه و نمود تازه ای از آن را تجسم ببخشد.

مترجم کتاب رزمناو پوتمکین با اشاره به این که در جنبه های اجرا مانند بازیگری نیز به وضح سینما متاثر از تئاتر بوده و هست اظهار کرد: بخش عمده بازیگران عظیم سینما یا سبک های بازیگری در سینما پیشینه و سابقه تئاتری دارند و از درون سنت های اجرا و بازیگری در تئاتر می آیند. پس مجموعه این جنبه ها که زیبایی شناسی سینما را تشکیل می دهند عموما متاثر از هنرهای دیگر است. شاید تنها جنبه مهمی که البته درباره ذاتی بودن آن در سینما هم بحث است مونتاژ باشد. منتها درباره مونتاژ نیز گفته می گردد که تا حدودی تحت تاثیر جریان کوبیسم در نقاشی است.

مازیار اسلامی در پایان گفت: پیش از این که در سینما اساسا از مونتاژ به عنوان یک عنصر زیبایی شناختی استفاده گردد، زیبایی شناسی نقاشی کوبیسم در اوایل قرن بیستم این ذهنیت مونتاژگونه را وراد هنرهای بصری کرده است. از این جهت می توان گفت ایده اولیه ذهنی مونتاژ هم بیش از این که به سینما تعلق داشته باشد در سبک موسوم به کوبیسم در نقاشی تحقق پیدا کرده است. البته واضح است که سینما در تاریخ تدوین خود قابلیت ها و امکانات تازه ای را به هنر مونتاژ اضافه کرده و نسبت به سایر هنرهای دیگر از جمله نقاشی که خیلی از مونتاژ در سبک کلاژ هم استفاده کرده است. اما ایده اولیه مونتاژ هم در واقع ایده نقاشانه است و از درون سبک کوبیسم می آید تا خود سینما.

نشر لگا کتاب چشم جان بین: ملاحظاتی پیرامون زیباشناسی فیلم اثر مازیار اسلامی را در 200 صفحه و با قیمت 37000 تومان منتشر کرده است.

پایگاه اینترنتی مأوا: پایگاه اینترنتی مأوا، مجله خبری و تحلیلی