از شهرزاد تا خاتون؛ 8 شخصیت زن قدرتمند سریال های شبکه نمایش خانگی - دوست بلاگ

این بازنمایی واقعیت ها در ایران بسیار پررنگ تر از دیگر کشورها دیده می شود. چون فیلم ها و سریال های ایرانی بسیار منطبق با واقعیت ساخته می شوند و کارگردانان از اتفاقات جامعه برای ساختن فیلمشان بهره می گیرند. درست به خاطر همین مسأله سینمای اجتماعی در ایران، همیشه جالب توجه بوده و کارگردانان را به سمت ساخت فیلم هایی با سوژه ها و مضامین اجتماعی سوق داده است.

در چند سال اخیر، نگاه فیلم سازان به نقش زنان در جامعه و خانواده تغییر نموده است. در این سال ها هر چقدر زنان در جامعه فعال تر و نقش پذیرتر شده اند، به همان مقدار هم کارگردانان در فیلم ها و سریال هایشان نقش های اساسی تری به آن ها داده اند. برترین مثال در این زمینه به نقش زنان در سریال های تلویزیونی برمی شود. در چند سال گذشته و در سریال های تلویزیونی، زنان معمولا نقش هایی ضعیف، منفعل و کم اثر داشتند و شخصیت هایشان خنثی و بدون کنش و واکنش خاصی بود؛ این مردها بودند که تصمیم های نهایی را می گرفتند و زنان چاره ای جز تبعیت نداشتند.

با گذشت زمان، سریال های نمایش خانگی در چند سال اخیر به خوبی توانسته اند تغییر رویکرد فیلم سازان و تغییر نقش های زنان را نشان دهند. اگر تا دو دهه پیش زنان در سریال های تلویزیونی شخصیت هایی ضعیف و منفعل داشتند، حالا در سریال های شبکه نمایش خانگی زنان نقش هایی قوی، محکم و قدرتمند دارند. زنان در این سریال ها از سایه مردان خارج شده اند و برای خودشان هویت و شخصیت مستقل و محکمی پیدا نموده اند.

نکته قابل تأمل درباره این شخصیت پردازی ها این است که کارگردانان شخصیت های زن سریال هایشان را اغراق شده و غیرقابل باور طراحی ننموده اند و برعکس مخاطب به خوبی این شخصیت ها را باور می نماید و با آن ها ارتباط می گیرد. در برخی از فیلم های سینمایی قهرمانان زن بسیار اغراق شده و دور از فکر تصویر می شوند و خیلی جاذبه خاصی برای مخاطب ایجاد نمی نمایند ولی در سریال های شبکه نمایش خانگی، این طراحی شخصیت درست و به قاعده شکل می گیرد.

حالا کارگردانان می دانند زنان بخش مهمی از جامعه هستند که اتفاقات مهمی را رقم می زنند و دیگر مثل گذشته ضعیف نیستند. این تغییر نگاه را به خوبی می توان در سریال های شبکه نمایش خانگی مشاهده کرد. در ادامه به شخصیت های زنان قوی و قدرتمند سریال های شبکه نمایش خانگی می پردازیم و شخصیت این زنان را آنالیز می کنیم.

1. شهرزاد

• سریال: شهرزاد
• بازیگر: ترانه علیدوستی

سریال شهرزاد جزء اولین سریال های شبکه نمایش خانگی بود که اتفاقاتش حول محور یک زن قدرتمند می چرخید. اگرچه داستان شهرزاد مربوط به زمان حال نبود و اتفاقاتش به گذشته ای نه چندان دور مربوط می شد، با این حال شخصیت اصلی اش به نام شهرزاد، یک تنه مقابل تمام مردان ایستاد و تا جایی که توانست برای احقاق حقوقش جنگید.

شهرزاد در سریال حسن فتحی، زنی مستقل، تحصیل نموده و مطلع است که تسلیم تقدیر و سرنوشت نمی شود. شهرزاد در این سریال سرسختانه در پی ساختن دنیایش به دست خودش است و نمی خواهد شخص دیگری برای زندگی اش تصمیم بگیرد. شخصیت شهرزاد از یک جامعه سنتی و مردسالار آمده ولی خودش مرعوب این جامعه نیست و یک تنه به مبارزه با این جامعه می رود.

شخصیت شهرزاد با اینکه از مؤلفه های زنانه مثل احساسی بودن و عاشق بودن دور نیست، با این حال سعی نموده خود را از حوادث و اتفاقات جامعه دور نبیند و برای رسیدن به عشق زندگی اش بجنگد. او ترسی از حضور در اتفاقات اجتماعی و سیاسی ندارد. شهرزاد در این سریال دشمن های گردن کلفت و چغری سر راهش دارد که در پی ساکت کردنش هستند ولی او به راحتی تسلیم نمی شود و نمی خواهد اجازه عرض اندام به آن ها بدهد.

هرچند شهرزاد در مواقعی از سریال در نهایت پس از سرسختی بسیار، تسلیم تصمیم های مردان صاحب قدرت می شود ولی باز تا آخرین لحظه دست از کوشش و رسیدن به هدفش برنمی دارد. شهرزاد به خاطر تصمیم مردان چاره ای جز تسلیم ندارد اما همین تسلیم شدن را پس از مقاومت و سرسختی های زیاد می پذیرد.

2. سمیرا

• سریال: زخم کاری
• بازیگر: رعنا آزادی ور

شخصیت سمیرا در زخم کاری یکی از شخصیت های چندبعدی و قدرتمند سریال های شبکه نمایش خانگی است. اگر بخواهیم از شخصیت های قوی صحبت کنیم، برای سمیرا باید صفت بی رحم و سنگدل را هم اضافه نمود. شخصیت سمیرا در زخم کاری یکی از خاص ترین شخصیت هایی است که کارگردانان در سریال هایشان تصویر نموده اند. نقشه ها و تصمیم های سمیرا موتور محرکه زخم کاری بود و او در پشت پرده تمام اتفاقات حضوری پررنگ داشت.

رعنا آزادی ور با نقش آفرینی خوب خودش توانست به جنبه های مثبت و منفی شخصیت سمیرا عینیت ببخشد. سمیرا در زخم کاری شخصیتی منفی و بدجنس دارد اما باز نمی شود از مهر مادری و عشق به خانواده اش چشم پوشی کرد. سمیرا مثل شهرزاد شخصیتی مثبت و سازنده ندارد ولی بسیار محکم تر و مستقل تر از شهرزاد عمل می نماید.

سمیرا منتظر نمی ماند تا دیگران برایش تصمیم بگیرند و این خودش است که در مرکز تصمیم ها قرار گرفته است. همین اراده آهنین شخصیت سمیرا را از دیگر زنان متمایز می نماید. او آدم باختن نیست و می خواهد خودش جهت زندگی اش را بسازد. با وجود تمام نقشه های زشت و پلید سمیرا، همین محکم بودن تصویر او را در فکر مخاطب دلپذیر می نماید.

سمیرا در طول سریال با نقشه هایش در جهتی افتاد که چاره ای جز رفتن به دل سیاهی نداشت و دست آخر هم در همین سیاهی و تاریکی غرق شد. ولع و طمع سمیرا برای رسیدن به پول و ثروت تمامی نداشت و او برای رسیدن به این هدف دست به هر کاری می زد. هرچند این اهداف در آخر کار او را به جنون و دیوانگی کشاند.

3. خاتون

• بازیگر: نگار جواهریان
• سریال: خاتون

همین که نام سریال از روی نام شخصیت اصلی سریال برداشته شده، نشان می دهد داستان سریال حول محور شخصیت اصلی اش می چرخد. سریال خاتون در سال های اشغال ایران به وسیله متفقین روایت می شود و خاتون قهرمانی است که باید با خائنان داخلی و دشمنان خارجی بجنگد.

شاید تا حدودی شخصیت خاتون به شهرزاد نزدیک باشد و به لحاظ ویژگی های مثبت شخصیتی، بیننده را به یاد شخصیت شهرزاد بیندازد ولی دامنه فاعلیت و کنش های خاتون بیشتر از شهرزاد است. خاتون در این سریال یک تنه به جنگ با قوای داخلی و خارجی می رود و به هر طریقی که شده می خواهد خودش را از چنگ آن ها نجات دهد.

در اوایل سریال چنین شخصیت محکم و بااراده ای را از خاتون شاهد نیستیم و هر چه از داستان می گذرد و نفوذ و اشغال بیگانگان بیشتر می شود، خاتون هم عملگراتر می شود و خود را در وسط مهلکه می اندازد. خاتون پس از زخم هایی که در زندگی اش می خورد، پوست می اندازد و در میدان مبارزه به جنگ با دشمنانش می رود.

خاتون برای به فعلیت رسیدن، فرزند و دوستانش را از دست می دهد و رفتارهای دوگانه و ضد و نقیض شوهرش را می بیند. هضم تمام این اتفاقات برای شخصیت جنگجویی مثل خاتون سخت و ناگوار است. او نمی تواند بیکار بنشیند و دست روی دست بگذارد و ببیند چگونه دوستانش در راه وطن جانشان را از دست می دهند و او نمی تواند کاری انجام دهد. خاتون وارد معرکه می شود و خود را در جهتی بدون بازگشت می بیند. او از زندگی گذشته اش دست می کشد و خودش را آماده هر اتفاقی می نماید. خاتون به جای انفعال و انزوا به وسط میدان می آید و تصمیم می گیرد خودش قهرمان زندگی اش باشد نه هیچ کس دیگری.

4. زیبا

• بازیگر: هدیه تهرانی
• سریال: هم گناه

شخصیت زیبا در سریال هم گناه تفاوت های زیادی با شخصیت هایی مثل شهرزاد، خاتون و سمیرا دارد. شخصیت زیبا از جنس دیگری است و او در پی قهرمانی و خلق حماسه های بزرگ و کارهای شگرف نیست؛ او تنها می خواهد با چنگ و دندان دنیای خودش را بسازد و از آن حراست کند.

زیبا در هم گناه زنی خودساخته و سختی کشیده است که برای سرپا نگه داشتن زندگی اش به کارهای سخت و مردانه روی می آورد. زیبا همچون دیگر شخصیت های گفته شده، کنش های قهرمانانه ندارد یا برای به دست آوردن پول نقشه های شیطانی نمی کشد، بلکه او تنها در پی حفظ کردن حریم زندگی خودش با رانندگی وانت است.

با وجود سختی های زندگی زیبا، او برخلاف عرف های جامعه حرکت می نماید و می خواهد زندگی اش با دست های خودش ساخته شود نه آدم های دیگر. شخصیت زیبا سختی کشیده و آسیب دیده است ولی ضعیف و منفعل نیست و همین ویژگی های شخصیتی برای جوانی مثل آرمان مجذوب کننده است تا بخواهد رابطه ای عاشقانه را با زیبا آغاز کند.

بازی باورپذیر هدیه تهرانی هم کمک بسیار زیادی کرد تا مخاطبان به شخصیت زیبا نزدیک شوند و دغدغه های او را درک نمایند. زیبا شخصیتی قابل احترام و مستقل دارد و با وجود نامهربانی هایی که زندگی پیش رویش قرار داده، تسلیم نمی شود و زندگی اش را با اتکا به خودش پیش می برد.

5. زهره

• بازیگر: آزاده صمدی
• سریال: می خواهم زنده بمانم

شخصیت زهره در سریال می خواهم زنده بمانم از آن شخصیت های قوی، مقتدر و مستقلی است که یک تنه می تواند برای زندگی خودش و دیگران تصمیم بگیرد و خودش بدون احتیاج به کسی ترتیب همه کارها را بدهد. زهره برای رسیدن به اهدافش منتظر و چشم انتظار کسی نمی ماند و کارها را بر اساس تصمیم های خودش پیش می برد.

او آن قدر جسارت دارد که خودش به مرد دلخواه اش پیشنهاد ازدواج بدهد و از گفتن عشق و علاقه اش ابایی نداشته باشد. زهره با شخصیت قوی اش حتی قادر به تأثیرگذاری روی دیگران است. او زنی باسواد و بامطالعه است و می خواهد همسر آینده اش هم این ویژگی ها را داشته باشد، پس خیلی ظریف و زنانه او را به سمت کتاب و مطالعه سوق می دهد.

شخصیت سلطه گر زهره کاملا روی اطرافیانش تأثیر دارد و زهره با قدرت و جذبه ی ذاتی اش قادر به انجام هر کاری است. البته همین جاذبه و قدرت در نهایت منجر به این می شود که امیر شایگان با بازی حامد بهداد چاره ای جز حذف فیزیکی او نداشته باشد. شایگان از قدرت و نفوذ زهره می ترسید و در برابر او تسلیم محض بود.

در رابطه زهره و امیر شایگان، زهره دست برتر را داشت و امیر چاره ای جز تسلیم و اطاعت نداشت. زهره بود که اول عاشق شد، بعد پیشنهاد ازدواج داد و رابطه اشان را وسعت بخشید و این امیر بود که نتوانست به شخصیتی مثل زهره دل ببندد و او را فقط برای رسیدن به منافع شخصی اش می خواست. امیر در برابر زهره ضعیف و زبون بود و در نهایت این ضعف و حقارت، رابطه اشان را به نابودی کشاند.

6. فرانک

• بازیگر: سحر دولتشاهی
• سریال: قورباغه

شخصیت فرانک در سریال قورباغه از میانه های داستان سر و کله اش پیدا شد و هرچه گذشت تأثیرگذاری اش بیشتر شد. شخصیت او هم در اوایل سریال هم چندان محکم و قوی نبود ولی هرچه گذشت او را تأثیرگذار و بااراده دیدیم. فرانک شخصیتی زخم خورده داشت و وقتی فهمید عشقش به رامین یک طرفه است، خودش را جمع و جور کرد و تصمیم گرفت خودش وارد بازی شود.

شخصیت فرانک را در قورباغه زمانی دیدیم که زندگی نابسامان داشت و از رابطه ای سمی و خراب بیرون آمده بود. فرانک از همان قسمت ها در حال جمع کردن تکه های خودش بود و وقتی متوجه ماده هیپنوتیزم نماینده شد، تصمیم گرفت هر طوری شده سهمی از این ماده داشته باشد.

هرچند هنوز عشق به رامین در وجود فرانک زبانه می کشد، ولی او می خواهد با آن ماده هینوتیزم نماینده به زندگی اش سروسامانی بدهد. او در قسمت های پایانی نقش مهمی در چیدن برنامه ها دارد و کمک زیادی به رامین می نماید. رامین در قورباغه بدون کمک های فرانک راه به جایی نمی برد و این فرانک بود که نقش حامی و کمک دهنده را برای رامین بازی می کرد.

فرانک از میانه های سریال به بعد، به یکی از شخصیت های تأثیرگذار تبدیل می شود و اگر کمک های او به رامین نبود، آن ها نمی توانستند خودشان را به تایلند برسانند. فرانک از دختر احساساتی و شکست خورده اول سریال به زنی محکم و سرسخت تبدیل می شود که خودش را در دل خطر می اندازد و از بودن در سخت ترین موقعیت ها نمی ترسد.

7. شیوا

• بازیگر: آناهیتا درگاهی
• سریال: می خواهم زنده بمانم

شخصیت های زن عاشق پیشه و بامرام را کمتر در سریال های ایرانی دیده بودیم و شخصیت شیوا در می خواهم زنده بمانم به خوبی توانست چنین شخصیت مجذوب کنندهی را به تصویر بکشد. مجذوب کنندهیت های شخصیتی شیوا در این سریال بسیار به چشم آمد و برای مخاطبان هم مجذوب کننده بود.

شیوا در زندگی شخصی اش درگیر مشکلاتی بود ولی می خواست هر طور شده خودش از پس مشکلاتش بربیاید. او از پذیرفتن عشق کاوه ابایی نداشت و در رابطه اش آدمی منفعل و تأثیرپذیر نبود؛ بلکه رابطه اش بر اساس حرف ها و برنامه های او پیش می رفت. شیوا همان طور که عشق کاوه را در دلش داشت، در این رابطه بسیار بامعرفت رفتار می کرد و می خواست هر طوری شده همه چیز را سر و سامان بدهد.

شیوا در زندگی و رابطه اش نقش اصلی را ایفا می کرد و نقشه های او پیش برنده کارها بود. شخصیت شیوا هم مجذوب کنندهیت ها و ظرافت های زنانه داشت و هم از جاذبه های مردانه بهره می برد و دقیقا همین ترکیب عناصر مردانه و زنانه به شیوا بُعد و عمق می بخشید. او جسور بود، از ریسک کردن نمی ترسید و به دل خطر می زد. همان طور که خودش می گفت مثل یک اسب مسابقه بود که فقط به پیش رویش نگاه می کرد و برای رسیدن به هدف های زندگی اش هر کاری می کرد.

8. منصوره

• بازیگر: هانیه توسلی
• سریال: زخم کاری

در سریال زخم کاری در ظاهر مردان همه کاره بودند اما در باطن این زنان بودند که نقشه ها را می چیدند و زندگی ها را ویران می کردند. منصوره هم یکی از زنانی بود که شخصیتی قوی و قدرتمندتر از برادرش داشت و پس از اتفاقات بدی که برای خانواده اش افتاد، توانست سرپا بایستد و نگذارد دشمنان خانوادگی اش به تمام نقشه هایشان برسند.

منصوره در این سریال از شخصیتی آسیب خورده و زخمی به شخصیتی جنگجو و مبارز تبدیل شد و برای گرفتن انتقام از مالک و خانواده اش از هر حربه ای استفاده کرد. او پس از حقه ها و نقشه های مالک، بر خاکستر خودش نشست و منتظر فرصتی برای انتقام و ضربه زدن ماند.

شاید اگر چند سال پیش بود، کارگردان شخصیت منصوره را پس از آسیب هایی که خورده بود به شخصیتی منفعل و منزوی تبدیل می کرد؛ ولی حالا منصوره با وجود تمام زخم هایی که بر روح و روانش دارد، کنار نمی نشیند و خودش وارد گود می شود و نقشه بازی را تغییر می دهد.

قدرت نقش سمیرا در زخم کاری سبب شد تا شخصیت منصوره کمتر دیده شود. اما شخصیت پردازی خوب این شخصیت به همراه بازی خوب هانیه توسلی، شخصیت منصوره را به یکی از مجذوب کنندهیت های سریال تبدیل کرد. شخصیتی که بخش مهمی از اتفاقات به دست او گرفته شد و او در سایه مشغول چیدن نقشه هایش بود.