گنبد سرخ مراغه، یادمان سلجوقیان
به گزارش دوست بلاگ، گنبد سرخ از ارزشمندترین بناهای دوره سلجوقی (سال 542 هجری قمری) و از نامدارترین بناهای منطقه محسوب می گردد که نشانه شیوه معماری آن دوره است. آنچه از کتیبه های موجود در بنا برداشت می گردد این است که بنای گنبد سرخ در سال 542 هجری به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم رییس آذربایجان در دورهء سلجوقیان و از طریق بنی بکر محمد بن بندان بن محسن معمار ساخته شده است. با آغاز ساخت این بنا دوره رازی در معماری ایران به سرانجام رسیده و این بنا نقطه عطف و آغاز معماری آذری است.
تلفیق آجر با کاشی لعابدار برای اولین بار در معماری این بنا دلیلی است که می توان آن را به عنوان آغازگر شیوه آذری در معماری اسلامی ایران دانست. این بنا دارای گنبدی دو پوش بوده که پوشش هرمی شکل بیرونی آن فرو ریخته و تنها گنبد داخلی آن باقی مانده است. هیچ کتیبه و نوشته ای مبنی بر مقبره بودن بنا در دست نیست.
بنابراین می توان آن را به عنوان یک برج یادمان تلقی کرد. به طور کلی گنبد سرخ بنایی مربع شکل است متشکل از سردابه و اتاق اصلی که برروی سکوی سنگی قرار گرفته است و از طریق هفت ردیف پله می توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سکو واقع شده و پلهء ششم و هفتم جزء آستانه درگاه محسوب می شوند.
کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند این بنا قبل از رصدخانه مراغه برای معین ماه های سال و ساعات روز کاربرد داشته و سوراخ های ایجاد شده بر ضلع های این بنا نشانگر این امر است. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 134 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی
منبع: لست سکند