فعال حقوقی تاجیک: امروز حتی وکلای دفاعِ زندانیان سیاسی هم در تاجیکستان زندانی هستند - دوست بلاگ

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، شرایط زندانیان سیاسی و اسلام گرا در تاجیکستان از سال 2015 به بعد وخامت شدیدی یافت. با سپری شدن تحولات سپتامبر این سال، دولت امامعلی رحمان توانست با کودتا نامیدن آن وقایع بهانه بسیار مناسبی برای پاکسازی کشور از مخالفین برای ایجاد یک کشور تک حزبی و یا به بیان دقیق تر خانوادگی به دست آورد. حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در کانون این برخوردها بود. این شرایط با گذشت 4 سال موجب شد تا تاجیکستان به یکی از بزرگ ترین زندان های سیاسی دنیا تبدیل گردد که هیچ دیدگاه مخالفی در آن وجود نداشته باشد. نکته جالب توجه آن است که در این فرایند، علاوه بر روزنامه نگاران و فعالین سیاسی، وکلای مدافع زیادی نیز به چشم می خورند که تحت عنوان زندانی سیاسی، احکام خود را سپری می کنند. بزرگمهر یاراف و نورالدین محکم اف از جمله مطرح ترین وکلایی هستند که در این میان نامشان به چشم می خورد و اخیرا مورد تخفیف 6 و 4 ساله (از احکام 28 و 21 ساله) رئیس جمهور قرار گرفته اند. به همین بهانه، مصاحبه ای را با آقای عبدالستار بابایف، رئیس کمیته نجات زندانیان و گروگانان سیاسی ترتیب داده ایم. فعالیت این کمیته متمرکز در اروپا و با هدف احقاق حقوق زندانیان سیاسی است.

خبرنگاران:لطفا از شرایط زندانیان سیاسی در تاجیکستان بگویید. آیا آمار دقیقی از شمار زندانیان سیاسی در تاجیکستان وجود دارد؟

بابایف: همانطور که می دانید تاجیکستان تا به امروز تعداد زندانیان سیاسی را اعلام نکرده است. بلکه دولت حتی ادعا می کند که در تاجیکستان هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد. اما خوب این یک دروغ محض است و سازمان های حقوق بشری همه می دانند که در تاجیکستان زندانیان سیاسی زیادی وجود دارد. بر اساس آمار اولیه ای که ما در اختیار داریم که می تواند بسیار بزرگ تر هم گردد، اکنون بیش از 1500 زندانی سیاسی از همه احزاب و گروه های مختلف اکنون به احکام طولانی مدت در زندان های تاجیکستان هستند و رنج می برند. ما سال گذشته یک مجله ای را منتشر کردیم که توانستیم در آن تعداد 200 نفر از زندانیان سیاسی را معرفی و با اعلام اسامی آن ها منتشر کنیم. سال جاری هم ما مجله دیگری را در کمیته شهروندی گروگانان و زندانیان سیاسی در دست داریم و نام شمار دیگری از زندانیان سیاسی را جمع آوری کرده ایم که 259 نفر است. اکثر این افراد اعضای حزب نهضت اسلامی، اعضای گروه سیاسی 24، روزنامه نگاران و وکلا هستند.

خبرنگاران: اخیرا شاهد یک عفو عمومی به مناسبت روز قانون اساسی در تاجیکستان از سوی رئیس جمهور بودیم. آیا در میان آن هایی که شامل عفو شدند زندانیان سیاسی هم حضور داشتند؟

بابایف: بله، در روز قانون اساسی بود که حکومت از شامل حدود 7 هزار زندانی به عفو خبر داد. البته به اقرار دولت تاجیکستان تنها 500 نفر از این افراد از زندان آزاد شدند را شاید بتوان به نوعی زندانی سیاسی نامید. جرم اینها هم عمدتا لایک گذاشتن زیر پست های مخالفین در شبکه های اجتماعی بود. البته به عقیده ما اینها را نمی توانیم زندانیان سیاسی بنامیم.

خبرنگاران:بزرگمهر یاراف هم از جمله زندانیان سیاسی شناخته شده است که نامش در این لیست عفو به چشم می خورد. لطفا درباره وکیل بزرگمهر یاراف بگویید.

بابایف: پرونده وکیل بزرگمهر یاراف هم به سال 2015 باز می گردد. بعد از وقایع سپتامبر 2015 که دولت با یک صحنه سازی اعلام کرد گویا ژنرال عبدالحلیم نظرزاده، معاون وزیر دفاع وقت خواسته که یک کودتا به راه بیندازد، تحولات بسیاری رخ داد. البته تا به امروز دیگر تعیین شده که آن اقدامات صحنه سازی بوده و هیچ اثری از کودتا وجود نداشته است. بهرحال، در نتیجه این تحولات شمار زیادی از چهره ها و فعالین سیاسی دستگیر و زندانی شدند که 13 نفر از اعضای ریاست حزب نهضت اسلامی تاجیکستان نیز میان آن ها بودند. بزرگمهر یاراف وکیل مدافع و حامی این فعالین سیاسی بود که بی دلیل روانه زندان شده بودند. جرم بزرگمهر یاراف هم همین بود که او از اپوزوسیون سیاسی و اعضای ارشد حزب نهضت خواست دفاع کند. همانطور که می دانید در نهایت آقای یاراف 28 سال حکم گرفت. می دانیم که برای افرادی که بالاتر از 40 سال سن دارند، این حکم در مقام یک حبس ابد است.

خبرنگاران:نورالدین محکم اف هم وکیل مدافع دیگری است که نامش در میان عفو عمومی امامعلی رحمان به چشم می خورد. جرم او چه بود؟

بابایف: خوب بعد از دستگیری بزرگمهر یاراف به عنوان یک وکیل مدافع، شماری از وکلای دیگر نیز خواستند از او دفاع کنند. یک سازمان حقوقی متشکل از وکلای برجسته در تاجیکستان وجود دارد که نام آن سپر است. نورالدین محکم اف نیز یکی از اعضای سپر بود که خواست برای آزادی بزرگمهر یاراف اقدام کند. او و شماری از دیگر وکلای مطرح، وکالت یاراف را بر عهده گرفتند. بعد از چند وقتی اینها هم روانه زندان شدند. خود نورالدین محکم اف هم 21 سال حکم زندان گرفت. او نیز وکیل دفاعِ وکیل دفاعِ زندانیان سیاسی بود.

خبرنگاران:آیا در تاجیکستان سابقه ای از دستگیری و زندانی کردن وکلای دیگر هم وجود دارد؟

بابایف: بله، شمار وکلایی که در زندان هستند و به اتهامات واهی به حبس های طولانی مدت محکوم شده اند، زیادند. چندی قبل از بزرگمهر یاراف، وکیل شناخته شده دیگر تاجیک، شهرت قدرت اف هم روانه زندان شده بود که بالاخره 24 آگوست 2018 از زندان آزاد شد. همان وقت هم یکی از برادران بزرگمهر یاراف (جمشید یاراف) که در خارج از کشور قرار گرفته است، او هم وقتی خواست از معاون رئیس حزب نهضت اسلامی محمدعلی حیت دفاع کنند، او را نیز روانه زندان کردند. اما بعد از درخواست سازمان های بین المللی و افزایش فشارها دولت مجبور به آزادی وی شد و او نیز از کشور فرار کرد. همچنین وکیل دفاع دیگری خانم معظمه قادروا بود. او نیز وکالت بزرگمهر را بر عهده گرفته بود و او نیز بعد از فشار و تهدیدهای شدید مجبور شد از کشور فرار کنند و در خارج از کشور به عنوان پناهنده سیاسی به سر می برد. همچون خانم قادروا وکلای دیگری هم در اروپا امروز حضور دارند. اسحاق طبراف نیز وکیل دفاع بزرگمهر یاراف بود که پسرانش را روانه زندان کردند و بعد از شکنجه های زیاد و فشارها او نیز به سکته قلبی مبتلا شد و در نهایت درگذشت. در سال های قبل نیز وکلای دیگری روانه زندان شدند. یکی از این افراد بانو فیض النسا واحدوا بود که به رغم آزادی به شدت تحت فشار و آزار و اذیت های شدیدی از سوی دولت بود. ایشان نیز سال گذشته به طرز مشکوکی از دنیا رفتند. بعضی کارشناسان معتقدند ایشان نیز مسموم شدند.

خبرنگاران: به نظر شما این عفو عمومی که در آن تخفیف مجازات وکلای دفاع زندانیان سیاسی است، می تواند یک نشانه بهبود شرایط باشد؟

بابایف: ببینید، اینها همگی یک صحنه سازی ماهرانه است. در حقیقت امامعلی رحمان می خواهد به سازمان های بین المللی و جامعه دنیای نشان بدهد که شخصی عادل است و در مقابل جنایتکاران نیز عفو و بخشش دارد. البته ما هم می دانیم که سال 2020 در تاجیکستان انتخابات ریاست جمهوری است و بار چندم خودش بیاید یا پسرش را سر قدرت بگذارد. این در حالی است که در 28 سالی که او قدرت را قبضه کرده است، هر کدام از مخالفان سیاسی که کوچکترین اعتراضی به او کرده است، تاکنون دستگیر و زندانی شده است. این افرادی هم که عفو گرفته اند و آزاد شده اند عمدتا دزدها و متقلبین و اعضای حزب جبهه خلق دموکرات بودند و هستند که به جرم رشوه و فساد روانه زندان شده بودند. خلاصه می توان گفت که هیچ زندانی سیاسی در تاجیکستان تاکنون مورد عفو قرار نگرفتند. حتی دولت به طرفداران خودش هم رحم نمی کند، چه رسد به مخالفین سیاسی.

خبرنگاران: مگر از نزدیکان و اطرافیان رئیس جمهور هم اکنون کسانی هستند که در زندان به سر ببرند؟

بابایف: بله، افرادی بودند از جبهه خلق که او را حتی بر سر قدرت آوردند نیز امروز روانه زندان شده و یا به قتل رسیده اند. هیچ کدام از این ها نیز تاکنون مورد عفو قرار نگرفتند. چند نفری هم که آزاد شدند کل دوره محکومیت خود را سپری کرده بودند. یکی از آن افراد، وزیر سابق کشور، یعقوب سلیم اف است که سال های پیش وقتی خواست دولت رحمان را محکوم کند روانه زندان شد. او بعد از اتمام محکومیتش آزاد شد که حدودا 15 سال بود. نفر دیگر هم غفار میرزایف است که او نیز ژنرال و فرمانده گارد ویژه رئیس جمهور بود و در دوره جنگ شهروندی علیه آزادی خواستار، اسلام گرایان و دموکرات ها می جنگید و رحمان را سر قدرت آورد. اما او و برادرش نیز اکنون با حکم حبس ابد روانه زندان شده اند. افراد زیاد دیگری هم هستند از جبهه خلق، یکی از معروف های آن ها پسر و داماد سنگک صفراف است که هنوز بیش از 20 سال حکم گرفتند و اکنون در زندان هستند. نخست وزیر سابق کشور، عبدالملک عبدالله جان اف، که او نیز در آن زمان همراه با امامعلی رحمان کاندیدای ریاست جمهوری شده بود. اما بعد از مدتی او را نیز تعقیب و فشار کردند و مدت 25 سال می گردد که در کشور قرار ندارد و همه خانه و مایملک را رها کرد که مصادره شد. بعضی از این عفوهایی هم که صورت می گیرد درحقیقت بخشی از نقشه های دیگری هستند.

خبرنگاران:چه نقشه هایی؟ لطفا توضیح بیشتری دهید.

بابایف: ببینید سال گذشته در تاجیکستان اعلام شد، که یکی از روحانیون برجسته کشور، ایشان قیام الدین غازی قرار است از زندان آزاد گردد. قبلا به او گفته بودند که اگر جرائم را بر عهده بگیری و حزب نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران را مورد نقد قرار دهی و مسبب ناامنی های پس از استقلال بدانی، از زندان آزاد می شوی. بعدا هم خانواده اش این را اعلام کردند. اما در سال جاری شاهد بودیم که در زندان شهر وحدت طی یک شورش ساختگی افراد زیادی کشته شدند و از جمله سیدقیام الدین غازی هم میان آن ها بود. در حالی که وعده عفو و آزادی داده شده بود به آن ها، در زندان کشته شدند.

هر وقت که دولت تاجیکستان یک حکمی اعلام می کند ما در تشویش هستیم که نقشه دیگری در سر حکومت است. معمولا یک نقشه همیشگی حذف فیزیکی افراد است. چرا که می دانیم در تاریخ حکومت امامعلی رحمان احدی از زندانیان سیاسی نتوانسته اند آزاد شده و آزادانه در کشور زندگی کنند.

خبرنگاران: در مورد بزرگمهر یاراف هم چنین اتفاقی افتاده بود؟

بابایف: بله، در همین سال جاری شاهد بودیم که برادر بزرگمهر یاراف هم اعلام کرد در رسانه ها، که دولت از بزرگمهر درخواست کرده که گناه خود را اقرار کند و درخواست عفوی بنویسد. اما بزرگمهر یاراف این را رد کرده و گفته که انسان بی گناه هیچ درخواست عفوی نمی کند. این ها صحنه سازی هایی هست که از طرف حکومت اجرا می گردد.

خبرنگاران: قبل تر در خبرها شنیده بودیم که سازمان ملل متحد هم خواستار آزادی بزرگمهر یاراف شده است. آیا نتیجه ای داشته این درخواست ها؟

بابایف: بله، این موضوع در نتیجه پیگیری ما و برادرانمان بود. نامه اول ما به سازمان ملل متحد درباره محمدعلی حیت، معاون رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، وکیل بزرگمهر یاراف و تاجر شناخته شده و وزیر سابق صنعت کشور، زیدالله سعیداف بود. کمیته حقوق بشر سازمان ملل هم تحقیق کرد و به این نتیجه رسید که این افراد بدون جرم و بی گناه روانه زندان شدند. و در نهایت از دولت تاجیکستان درخواست کرد که سریعا آزاد شوند و غرامت نیز به آن ها پرداخت گردد. اما دولت توجهی نکرد. ما امیدواریم این درخواست ها در نهایت نتیجه بخش باشد و این حکومت نیز در نهایت در نزد این سازمان ها، مردم و مهم تر از همه خداوند پاسخ خواهند گفت.

به جز این سه نفر که نام آن ها را گفتیم، باز دیگر برادران ما 13 نفر دیگر از زندانیان سیاسی را که اکثرشان از اعضای شورای رهبری حزب نهضت اسلامی هستند، پرونده آن ها به کمیته حقوق بشر ارسال شده و در دست بررسی است. به زودی نتیجه آن ها نیز اعلام خواهد شد.